Jak dieta może pomóc w przygotowaniu do leczenia?

Żywieniowe przygotowanie pacjentów pozwala m.in. zapobiec utracie masy ciała, niedożywieniu, niedoborom białka i błonnika oraz odwodnieniu. Utrata 5-10 proc. zwyczajowej masy ciała w krótkim czasie jest sygnałem do wdrożenia działań. W takiej sytuacji niezbędna jest konsultacja dietetyczna. Pozwoli zidentyfikować przyczynę (np. brak apetytu, mdłości, problemy trawienne) lub oszacować nowe zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze. Warto pamiętać, że niezamierzona utrata masy ciała jest również alarmująca u osób z nadwagą i otyłością i w żadnym wypadku nie powinna być ignorowana. Pacjent z nadmierną masą ciała może być również niedożywiony. Wsparcie dietetyczne to bardzo złożony i indywidualny proces zależny od bardzo wielu czynników m.in. choroby podstawowej, chorób współistniejących, obecnych dolegliwości czy aktywności fizycznej. Dlatego też w miarę możliwości, warto skonsultować żywienie z odpowiednim specjalistą.

• W co powinna być bogata dieta prehabilitacyjna?

  Twoja dieta powinna być bogata w pełnowartościowe białko. Jest ono podstawowym budulcem organizmu, a jego niedobory w kontekście leczenia onkologicznego mogą powodować utratę masy ciała, a w szczególności masy mięśniowej, obrzęki, pogorszenie parametrów krzepnięcia oraz działania układu odpornościowego, osłabienie, szybsze męczenie i pogorszenie ogólnego samopoczucia (więcej o tym tutaj).

  Dobrymi źródłami białka są:

  • ryby i dobrej jakości nieprzetworzone mięso (unikamy wędlin i kiełbas),
  • produkty mleczne, w szczególności te fermentowane jak kefir, maślanka czy jogurty naturalne (jeśli są problemy z tolerancją można zastosować te bez laktozy, natomiast jeśli Ci szkodzą, nie stosuj ich)
  • jaja czy preparaty należące do grupy żywności specjalnego przeznaczenia medycznego (więcej o nich tutaj).

   

  Ważne, by wyżej wymienione produkty znajdowały się w każdym posiłku, ponieważ pozwoli to na optymalne wchłanianie białka. Pamiętaj, że są stany kliniczne, w których białka nie powinno się zwiększać na własną rękę – w szczególności dotyczy to niewydolności nerek – dlatego też warto skonsultować to ze specjalistą.

  Informacje o postępowaniu prehabilitacyjnym opracowała dr n. o zdr. Monika Ameryk, dietetyk onkologiczny..

• Dlaczego ważne jest nawodnienie?

  Nawodnienie, czyli uzupełnianie płynów, jest niezwykle ważnym elementem prehabilitacji żywieniowej. Odwodnienie może skutkować zwiększonymi skutkami ubocznymi leczenia onkologicznego, ale również pogorszeniem ogólnego samopoczucia, zaparciami, zaburzeniami rytmu serca i pracy nerek oraz chronicznym zmęczeniem. Dlatego o prawidłowym nawodnieniu należy pamiętać zarówno przed leczeniem, jak i na wszystkich jego etapach. Ważne, by wypijać około 1,2 – 2 litrów płynów w ciągu dnia. Uzupełniaj je wodą, ale też lekkimi herbatkami, zupami, koktajlami oraz rozcieńczonymi z wodą naturalnymi sokami.  Pamiętaj istnieją stany kliniczne, w których ilości płynów nie można zwiększać na własną rękę lub zalecane są ich ograniczenia – w takim przypadku decyzja lekarza jest nadrzędna. Często nie tylko podczas leczenia, ale przed rozpoczęciem pacjenci mogą borykać się z biegunkami oraz uporczywymi wymiotami – w takich sytuacjach woda może nie wystarczyć, warto zaopatrzyć się w elektrolity z apteki. Zapytaj farmaceuty, czy nie ma przeciwwskazań do stosowania ich w Twoim przypadku.

  Informacje o postępowaniu prehabilitacyjnym opracowała dr n. o zdr. Monika Ameryk, dietetyk onkologiczny.

• Dlaczego dieta prehabilitacyjna powinna być bogata w błonnik?

  Błonnik wpływa pozytywnie na funkcjonowanie jelit. Aby dobrze spełnił swoje funkcje, pamiętaj o prawidłowym nawodnieniu. Nieocenionymi źródłami błonnika są produkty pełnoziarniste, warzywa i owoce – za najlepsze dla organizmu uważa się surowe. Jednak czasem występujące dolegliwości nie pozwalają przyjmować ww. produktów w tej postaci – w takim przypadku możesz zastosować gotowanie na parze lub przygotowywanie posiłków z ugotowanych produktów. Podobnie z pełnoziarnistymi produktami i kaszami: owszem, są bogate w błonnik, jednak czasem mogą zbyt mocno „podrażniać” przewód pokarmowy, powodując „zgagę” czy niestrawność. W takich sytuacjach wybieraj produkty pośrednie np. kaszę jaglaną zamiast gryczanej, a chleb żytni pełnoziarnisty wymień na ten z mieszanych mąk.

  Informacje o postępowaniu prehabilitacyjnym opracowała dr n. o zdr. Monika Ameryk, dietetyk onkologiczny.

Dlaczego warto rzucić palenie przed leczeniem?

Palenie tytoniu jest najpowszechniejszym nałogiem świata, a okazuje się, że żaden inny pojedynczy czynnik nie ma tak istotnie negatywnego wpływu na zdrowie człowieka.  Dym papierosowy zawiera ponad 4000! substancji, które działają niekorzystnie na serce oraz układ krążenia, płuca i układ oddechowy, wątrobę, trzustkę, żołądek i cały układ pokarmowy, nerwowy oraz odpornościowy. Palenie tytoniu może zwiększać prawdopodobieństwo występowania powikłań w trakcie leczenia, jak i po jego zakończeniu. Nie pozostaje również bez wpływu na: gojenie się ran, konieczność ponownej operacji czy pobyty na oddziale intensywnej opieki medycznej.

• Kiedy rzucić palenie i co Ci w tym pomoże?

  Najlepiej rzucić palenie od razu. Ustąpienie sutków działania nikotyny następuje po 3-4 godzinach od ostatniego papierosa, Po 4-6 dni bez papierosa może nastąpić wzrost aktywności rzęsek wyścielających układ oddechowy (jednak do całkowitej poprawy potrzebujemy kilku miesięcy abstynencji). Po upływie 2 do 6 tygodni bez nałogu ilość wydzieliny w oskrzelach może się zmniejszyć. Nie zastanawiaj się więc, od kiedy rzucić palenie, zrób to teraz.  Pomogą ci w tym aplikacje mobiline, jak Smoke Free, QuitNow!, Kwit, Quit Genius, Flamy, My Quit Buddy oraz Poradnie Pomocy Palącym.

   

  Informacje o postępowaniu prehabilitacyjnym opracowała dr n. o zdr. Monika Ameryk, dietetyk onkologiczny.

Jak przygotować organizm do długotrwałego leczenia?

Prehabilitacja jest niezbędnym elementem wsparcia przed leczeniem onkologicznym bez względu na rodzaj terapii. Zastosowanie niżej opisanych czterech filarów może wpłynąć pozytywnie nie tylko na fizyczne samopoczucie, ale również na Twój stan psychiczny, co będzie korzystnie wpływało na proces leczenia.

• Na czym opiera się przygotowanie organizmu do długotrwałego leczenia?

  Prehabilitacja powinna opierać się na 4 głównych filarach – obszarach, w których możemy poprawić nasze samopoczucie. To:

  1. eliminacja nałogów (o tym szerzej w kolejnym pytaniu)
  2. odpowiednie, indywidualne żywienie (o tym szerzej w pytaniu).
  3. wsparcie psychologiczne. To nie tylko analiza całego życia. To działania tu i teraz, poprawa komfortu psychicznego, jakości snu i wiele innych. Więcej o nich na naszej stronie (kliknij tutaj).
  4. odpowiednio dobrane ćwiczenia. Nie musisz biegać maratonów czy podnosić ciężarów, wystarczy podstawowa aktywność fizyczna. Ćwiczenia prehabiltacyjne skutkują poprawą wydolności krążeniowo-oddechowej, wpływają korzystnie na masę mięśniową oraz w znaczący sposób podnoszą jakość życia. Najlepiej, jeśli taki plan działania ułoży z Tobą fizjoterapeuta lub skonsultujesz ćwiczenia ze swoim lekarzem. Nie powinny to być wyczerpujące i intensywne treningi. Na pierwszym miejscu postaw na spacery (dostosowane do Twoich możliwości), uczestnicz w obowiązkach domowych. W miarę samopoczucia staraj się być cały czas w ruchu m.in. możesz pójść wyrzucić śmieci, przejść się do osiedlowego sklepiku po małe zakupy, odprowadzić gości do auta czy na przystanek. Nie ustawiaj sobie od razu celu – 10 tysięcy kroków. Przez pierwsze dni sprawdź, ile kroków robisz zazwyczaj, wyciągnij średnią i co 3-5 dni zwiększaj ilość o 500 do 1000 kroków. Obserwuj swoje ciało i samopoczucie. Jeśli stwierdzisz, że potrzebujesz przerwy lub zmniejszenia liczby kroków na jakiś czas, zrób to. Bardzo ważnym aspektem aktywności fizycznej prehabilitacyjnej są ćwiczenia oddechowe, które nie tylko zmniejszają stres i niepokój, ale również wpływają korzystnie na wydolność układu oddechowego.

  Codzienną listę zadań prehabilitacyjnych znajdziesz, klikając tutaj.

  Informacje o postępowaniu prehabilitacyjnym opracowała dr n. o zdr. Monika Ameryk, dietetyk onkologiczny..

Czym jest prehabilitacja?

Nie znacie jeszcze tego słowa? Kojarzy się wam z rehabilitacją? Niec dziwnego, prehabilitacja jako termin medyczny jest stosunkowo nowy, jednak bardzo istotny w trakcie leczenia w szczególności onkologicznego. To kompleksowe i holistyczne przygotowanie pacjentów do długotrwałego leczenia np. onkologicznego, w tym również do zabiegów chirurgicznych. Innymi słowy jest to czas przed rozpoczęciem leczenia, w którym można przygotować organizm do tego, aby tolerancja leczenia (m.in. zabiegów operacyjnych, radioterapii, chemioterapii) była dobra. Prawidłowe przejście przez proces prehabilitacji może również zmniejszyć lub uniknąć powikłań, jak również przyspieszyć powrót do zdrowia.