wprowadzenie

Ostatnia aktualizacja: 29 lutego 2024

Jak się diagnozuje chłoniaki indolentne?

Specjalistami, którzy zajmują się rozpoznawaniem i leczeniem chłoniaków indolentnych są lekarze hematolodzy i onkolodzy. Jak pisaliśmy wcześniej, w przypadku tego typu nowotworów, wielu chorujących przez wiele lat nie obserwuje objawów ogólnych, takich jak zmniejszenie masy ciała, nocne poty czy stany podgorączkowe. Zwiastunami choroby mogą być natomiast odchylenia widoczne w badaniu morfologii krwi obwodowej lub nieprawidłowości opisywane w badaniach obrazowych (USG jamy brzusznej, tomografii komputerowej) – to z ich powodu chorzy najczęściej trafiają do lekarza. Gdy specjalista podejrzewa chorobę nowotworową, kieruje pacjenta lub pacjentkę na dokładne badania diagnostyczne, umożliwiające jej rozpoznanie lub wykluczenie. 

Ścieżkę pacjenta przygotowała

Pracownik Oddziału i Poradni Hematologicznej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. Ludwika Rydygiera w Toruniu.

lek. med. Weronika Piszczek Specjalista chorób wewnętrznych, hematologii i immunologii klinicznej
Autoryzowane przez Radę Naukową
Pamiętaj!

Zbieraj i przechowuj (w kolejności chronologicznej) wyniki przeprowadzonych badań. Niezwykle istotne jest porównywanie kolejnych badań ze sobą. W przypadku chłoniaków indolentnych bardzo często po rozpoznaniu następuje okres obserwacji tzw. watch and wait (czekaj i patrz). Leczenie chłoniaków indolentnych nie zawsze rozpoczyna się od momentu rozpoznania, tylko po pojawieniu się wskazań do terapii.

Poniżej znajdziesz badania, które może zlecić lekarz pod kątem diagnozy chłoniaków indolentnych.

Pamiętaj, że badania dobierane są do indywidualnych potrzeb i sytuacji pacjenta. Nie wszystkie z nich muszą zostać wykonane w każdym przypadku.

Morfologia Zwiń Rozwiń

Zaleca się badanie morfologiczne z rozmazem ręcznym. Pokazuje ono jaki odsetek leukocytów stanowią ich poszczególne rodzaje: limfocyty, granulocyty (obojętnochłonne, kwasochłonne, zasadochłonne), monocyty. Dzięki temu badaniu możemy stwierdzić niedokrwistość i małopłytkowość, które mogą mieć charakter immunologiczny albo wynikać z nacieczenia szpiku – czyli obecności w nim komórek białaczkowych.

Aktywność LDH Zwiń Rozwiń

Dehydrogenaza mleczanowa (w skrócie LDH) to enzym, który gra dużą rolę w procesie produkcji energii w organizmie. Jego aktywność pozwala określić stopień zaawansowania niektórych nowotworów – w tym chłoniaków. W przypadku choroby nowotworowej stwierdza się zbyt wysoką aktywność LDH we krwi. Badanie wykonuje się z krwi obwodowej.

Proteinogram Zwiń Rozwiń

Jest to badanie krwi polegające na elektroforetycznym rozdziale białek na frakcje i oznaczeniem ich składu. W zaawansowanej chorobie nowotworowej obserwowane jest niskie stężenie albumin i gammaglobulin (hypogammaglobulinemia)

Badania obrazowe Zwiń Rozwiń

To radiologiczne metody obrazowania, pozwalające uwidocznić strukturę narządów wewnętrznych, a w przypadku chorób nowotworowych – ocenić wielkość ich nacieków, czyli liczbę komórek nowotworowych. W przypadku chłoniaków indolentnych wykonuje się najczęściej tomografię komputerową lub w niektórych przypadkach PET/CT.

Immunofenotypizacja/cytometria Zwiń Rozwiń

Wykonuje się ją z krwi obwodowej lub ze szpiku kostnego. Pozwala ocenić rodzaj limfocytów, a co za tym idzie, rodzaj chłoniaka. Zakres badania zawsze ustala lekarz prowadzący.

Badania cytogenetyczne i molekularne Zwiń Rozwiń

Wykonywane są z krwi lub szpiku przed rozpoczęciem leczenia, aby ustalić czynniki rokownicze i wybrać najlepszy sposób leczenia. Zakres badań ustala lekarz prowadzący. 

Beta-2-mikroglobuliny Zwiń Rozwiń

Badanie krwi na obecność beta-2-mikroglobuliny, wykonuje się poprzez jednorazowe pobranie krwi z żyły. Beta-2-mikroglobulina służy do oceny zaawansowania choroby (np. skale rokownicze) oraz monitorowania leczenia. 

Stężenie immunoglobulin Zwiń Rozwiń

Stężenie immunoglobulin wykonywane jest przed leczeniem i w jego trakcie. Pozwala ocenić stopień upośledzenia odporności humoralnej (związanej z przeciwciałami), konieczność działań profilaktycznych oraz ewentualne wskazania do wizyty u immunologa klinicznego.

Trepanobiopsja Zwiń Rozwiń

Polega na pobraniu fragmentu kości za pomocą specjalnej igły w celu wykonania badania histopatologicznego. Dzięki temu możliwa jest analiza struktury szpiku kostnego. Zabieg jest dość inwazyjny, przeprowadza się go w przypadkach, gdy mniej inwazyjna biopsja okazała się niewystarczająca.

Stopnie oceny zaawansowania klinicznego chłoniaków indolentnych

Po otrzymaniu wszystkich wyników badań lekarz będzie w stanie dokonać ostatecznego rozpoznania choroby, ocenić stopień jej zaawansowania klinicznego i określić wskazania do leczenia.

W przypadku chłoniaków indolentnych stopień zaawansowania choroby ocenia się na podstawie zmodyfikowanej w Lugano skali z Ann Arbor, oraz różnych innych skal, wchodzących w skład wskaźników prognostycznych (np. dla chłoniaka limfoplazmocytowego IPSSWM, dla chłoniaka grudkowego FLIPI, FLIPI2). W oparciu o tę skalę lekarze oceniają stopień zaawansowania choroby i na tej podstawie decydują, czy włączyć leczenie czy nie. Każdy chłoniak ma swoje kryteria decydujące o włączeniu leczenia.

Skala zaawansowania klinicznego z Ann Arbor, zmodyfikowana w Lugano

Stopień I – zajęty jeden węzeł chłonny lub jedna grupa przyległych węzłów chłonnych, lub pojedyncza zmiana pozawęzłowa bez zajęcia węzłów chłonnych.

Stopień II – zajęte przynajmniej 2 lub więcej węzłów chłonnych po tej samej stronie przepony, lub stopień I lub II dla zmian węzłowych z ograniczonym zajęciem narządu pozawęzłowego przez ciągłość.

Stopień III – zajęte węzły chłonne po obu stronach przepony lub węzły chłonne powyżej przepony z równoczesnym zajęciem śledziony.

Stopień IV – zajęcie narządu pozalimfatycznego nie przez ciągłość z zajętymi węzłami chłonnymi.

Migdałki, pierścień Waldeyera uznaje się za tkankę węzłową. Na podstawie J Clin, Oncol, 2014; 32: 3059 – 3067.

Potrzebujesz pomocy? Skorzystaj z naszej INFOLINII – tel. 22 105 55 30 od poniedziałku do piątku w godz. 17:00-19:00

W naszej infolinii dla pacjentek i pacjentów onkologicznych oraz ich rodzin pracują osoby z odpowiednim przygotowanym psychologicznym i merytorycznym – pomogą Ci rozwiązać różne problemy. W środy możesz skorzystać z porad interwentki kryzysowej, w czwartki i w piątki – również dietetyczki. Od wtorku do czwartku (w godz. 17:00-20:00) dyżuruje także koordynator onkologiczny.

Jak się przygotować do wizyty u lekarza?

Aby Twoja wizyta u lekarza przebiegła sprawnie, ważne abyś był/a odpowiednio przygotowany/a. Ułóż, najlepiej w porządku chronologicznym, całą dostępną dokumentację. Nawet, gdy może Ci się wydawać, że niektóre badania nie są potrzebne, weź je ze sobą; lekarz zadecyduje, czy weźmie pod uwagę informacje w nich zawarte. Do dokumentacji należą, m.in. wypisy ze szpitala, badania laboratoryjne i obrazowe, konsultacje innych lekarzy specjalistów oraz Twoja grupa krwi.

Możesz założyć sobie specjalny segregator, w którym będziesz zbierać wyniki i informacje. Dokumentację najlepiej umieszczać w koszulkach w segregatorze, a każdą koszulkę osobno oznaczyć.

Ważne jest, aby przemyśleć dotychczasowy przebieg choroby, tj., kiedy zaczęły się objawy; co spowodowało, że zgłosiłaś się do specjalisty; choroby onkologiczne występujące w rodzinie. Zbierz także informacje na temat: Twoich innych chorób; leków, które przyjmujesz (w dawkach); przebytych zabiegów operacyjnych oraz informacje o szczepieniach ochronnych. Na pierwszą wizytę zabierz też ze sobą WSZYSTKIE badania laboratoryjne jakie znajdziesz w domu oraz w swojej dokumentacji medycznej u lekarz rodzinnego.

Pacjent/tka, która współpracuje z lekarzem, mówi o swoich problemach, zapisuje sobie wcześniej pytania, które ją nurtują – to pacjentka dobrze przygotowana. Wtedy, w trakcie  wizyty, jesteśmy w stanie maksymalnie spożytkować czas, który mamy.

Pamiętaj, że możesz pójść na wizytę w towarzystwie bliskiej osoby, która może zapamiętać przekazane przez lekarza informacje i wesprzeć Cię.

Przed rozpoczęciem leczenia możesz zabezpieczyć płodność!

Po otrzymaniu diagnozy, ale przed rozpoczęciem leczenia, warto porozmawiać z lekarzem o możliwościach zabezpieczenia płodności. Leczenie onkologiczne i sama choroba mają negatywny wpływ na układ rozrodczy, ale nie muszą przekreślać Twoich szans na rodzicielstwo. Więcej informacji na ten temat znajdziesz na stronie: MamRakaChceDziecko.pl.

Fundacja Pokonaj Chłoniaka, jeden z rozdziałów poradnika „Chłoniak to nie wyrok” , poświęciła kwestiom zachowania płodności u pacjentek i pacjentów chorujących na chłoniaki. Rozdział w formie PDF możesz pobrać tutaj.

Scenariusz
rozmowy z lekarzem

Pobierz scenariusz rozmowy

Pobierz pełną listę badań!

Pobierz listę badań

Przekaż nam 1.5% podatku

Jeśli masz ochotę nam pomóc, możesz przekazać nam 1,5% z podatku.
Przekaż 1.5% podatku

Infolinia 22 105 55 30

(pon. - pt, 17.00 - 19.00)