wprowadzenie

Ostatnia aktualizacja: 29 lutego 2024

Jak się diagnozuje ostre białaczki?

Podstawowym badaniem, dzięki któremu możemy wysunąć podejrzenie ostrej białaczki, jest morfologia krwi z rozmazem mikroskopowym, zwanym potocznie „ręcznym”. Badanie to pozwala stwierdzić wysoki odsetek komórek blastycznych i niedobór dojrzałych form leukocytów (granulocytów, limfocytów). 

Gdy Twój wynik morfologii jest niepokojący, niezwłocznie zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu. W przypadku podejrzenia ostrej białaczki, lekarz powinien w trybie pilnym wystawić Ci skierowanie do szpitala, na oddział hematologii lub na najbliższy oddział chorób wewnętrznych (jeśli wymagasz natychmiastowej hospitalizacji). Pamiętaj,wydawanie skierowania do poradni hematologicznej może opóźnić postawienie diagnozy! Czas oczekiwania na wizytę w poradni może być zbyt długi.

Na oddziale hematologii lekarz wykona Ci dalsze badania, w celu pogłębienia diagnostyki. Zleci Ci m.in. biopsję aspiracyjną szpiku kostnego, a pobrany szpik zostanie wykorzystany do wielu badań takich jak m.in.: mielogram, badanie immunofenotypowe szpiku kostnego, badań cytogenetycznych czy molekularnych (więcej przeczytasz o nich poniżej).

Ścieżkę pacjenta przygotował

Koordynator oddziału hematologii w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu.

Autoryzowane przez Radę Naukową
Pamiętaj!

W przypadku ostrych białaczek nie określa się stopnia zaawansowania choroby. Samo rozpoznanie ostrej białaczki oznacza konieczność natychmiastowego rozpoczęcia leczenia w wyspecjalizowanym ośrodku!

Poniżej znajdziesz badania, które może zlecić lekarz pod kątem diagnozy ostrej białaczki.

Pamiętaj, że badania dobierane są do indywidualnych potrzeb i sytuacji pacjenta. Nie wszystkie z nich muszą zostać wykonane w każdym przypadku.

Morfologia Zwiń Rozwiń

Zaleca się wykonanie morfologii krwi z rozmazem ręcznym. Pokazuje ono jaki odsetek leukocytów stanowią ich poszczególne rodzaje: limfocyty, granulocyty (obojętnochłonne, kwasochłonne, zasadochłonne), monocyty.

W przypadku ostrej białaczki, w rozmazie mikroskopowym często stwierdza się wysoki odsetek komórek blastycznych i niedobór dojrzałych form leukocytów (granulocytów, limfocytów). 

W morfologii krwi obwodowej stwierdza się również:

– obniżenie ilości czerwonych krwinek (RBC)

– obniżenie hemoglobiny (Hgb)

– małopłytkowość (Plt)

– całkowita ilość białych krwinek może być zarówno wysoka, prawidłowa jak i obniżona.

Biopsja szpiku kostnego Zwiń Rozwiń

Twój szpik zostanie pobrany z mostka, lub częściej z miednicy (z kolca biodrowego tylnego). Zabieg będzie wykonany w znieczuleniu miejscowym (zastrzyk znieczulający). Lekarz w jałowych warunkach wprowadzi igłę do jamy szpikowej miednicy (kolec biodrowy tylny) lub mostka i strzykawką pobierze materiał. Zabezpieczony szpik przesyłany jest do laboratorium, gdzie służy do wykonania wielu badań – ich szczegółowe opisy znajdziesz poniżej.

Mielogram Zwiń Rozwiń

Jest to badanie szpiku kostnego, które pozwala ocenić odsetkowy skład komórkowy szpiku. W ocenie mikroskopowej ustala się odsetki określonych rodzajów komórek szpiku i poszukuje się obecności komórek nowotworowych. Badanie wykonywane jest pod mikroskopem, w barwionym rozmazie miazgi krwiotwórczej pobranej podczas biopsji.

Badanie immunofenotypowe szpiku kostnego Zwiń Rozwiń

Pozwala postawić ostateczne rozpoznanie np.: czy jest to ostra białaczka limfoblastyczna (B lub T-komórkowa), czy ostra białaczka szpikowa. Do przeprowadzenia badania służy materiał uzyskany w trakcie biopsji szpiku. Badanie polega na ocenie komórek szpiku w specjalnym aparacie, który rozpoznaje białka (antygeny) obecne na powierzchni komórek białaczkowych, czyli blastów. Komórki na różnym etapie rozwoju mają różny układ tych cząsteczek na powierzchni i dzięki tej ocenie jesteśmy w stanie obiektywnie określić, ile jest blastów.

Badania cytogenetyczne Zwiń Rozwiń

Ocenia nieprawidłowości genetyczne klonu białaczkowego i jest jednym z niezbędnych elementów by Cię zaklasyfikować do odpowiedniej grupy rokowniczej i odpowiedniego leczenia.

Badania molekularne Zwiń Rozwiń

Oceniają najczęściej występujące mutacje. To bardzo ważne badania ponieważ umożliwiają wyodrębnienie tych chorych, którzy odniosą korzyści z leczenia celowanego, o którym przeczytasz na dalszych stronach. 

NGS (Next Generation Sequencing) Zwiń Rozwiń

Obecnie jedna z najnowocześniejszych technik biologii molekularnej (jeszcze nie refundowana przez NFZ), umożliwiająca jednoczesną ocenę setek mutacji występujących w genomie komórki białaczkowej. 

Trepanobiopsja Zwiń Rozwiń

Polega na pobraniu fragmentu kości za pomocą specjalnej igły w celu wykonania badania histopatologicznego. Dzięki temu możliwa jest analiza struktury szpiku kostnego. Zabieg jest dość inwazyjny, przeprowadza się go w przypadkach, gdy mniej inwazyjna biopsja okazała się niewystarczająca.

Gdy już otrzymasz ostateczną diagnozę, lekarz hematolog przedstawi Ci możliwości terapeutyczne i plan leczenia. Bardzo ważne jest poinformowanie go o wszystkich Twoich chorobach współistniejących, przebytych zabiegach operacyjnych i ewentualnych uczuleniach na leki!

W przypadku ostrych białaczek, w odróżnieniu od innych nowotworów, nie określa się stopnia zaawansowania choroby, od momentu rozpoznania jest to choroba uogólniona. Rozpoznanie ostrej białaczki wiąże się z koniecznością pilnego rozpoczęcie leczenia w wyspecjalizowanym ośrodku. Choroba ta nieleczona może prowadzić do śmierci w ciągu ciągu kilku tygodni lub miesięcy.

Potrzebujesz pomocy? Skorzystaj z naszej INFOLINII – tel. 22 105 55 30 od poniedziałku do piątku w godz. 17:00-19:00

W naszej infolinii dla pacjentek i pacjentów onkologicznych oraz ich rodzin pracują osoby z odpowiednim przygotowanym psychologicznym i merytorycznym – pomogą Ci rozwiązać różne problemy. W środy możesz skorzystać z porad interwentki kryzysowej, w czwartki i w piątki – również dietetyczki. Od wtorku do czwartku (w godz. 17:00-20:00) dyżuruje także koordynator onkologiczny.

Jak się przygotować do wizyty u lekarza?

Aby Twoja wizyta u lekarza przebiegła sprawnie, ważne abyś był/a odpowiednio przygotowany/a. Ułóż, najlepiej w porządku chronologicznym, całą dostępną dokumentację. Nawet, gdy może Ci się wydawać, że niektóre badania nie są potrzebne, weź je ze sobą; lekarz zadecyduje, czy weźmie pod uwagę informacje w nich zawarte. Do dokumentacji należą, m.in. wypisy ze szpitala, badania laboratoryjne i obrazowe, konsultacje innych lekarzy specjalistów oraz Twoja grupa krwi.

Możesz założyć sobie specjalny segregator, w którym będziesz zbierać wyniki i informacje. Dokumentację najlepiej umieszczać w koszulkach w segregatorze, a każdą koszulkę osobno oznaczyć.

Ważne jest, aby przemyśleć dotychczasowy przebieg choroby, tj., kiedy zaczęły się objawy; co spowodowało, że zgłosiłaś się do specjalisty; choroby onkologiczne występujące w rodzinie. Zbierz także informacje na temat: Twoich innych chorób; leków, które przyjmujesz (w dawkach); przebytych zabiegów operacyjnych oraz informacje o szczepieniach ochronnych. Na pierwszą wizytę zabierz też ze sobą WSZYSTKIE badania laboratoryjne jakie znajdziesz w domu oraz w swojej dokumentacji medycznej u lekarza rodzinnego.

Pacjent/tka, która współpracuje z lekarzem, mówi o swoich problemach, zapisuje sobie wcześniej pytania, które ją nurtują – to pacjentka dobrze przygotowana. Wtedy, w trakcie  wizyty, jesteśmy w stanie maksymalnie spożytkować czas, który mamy.

Pamiętaj, że możesz pójść na wizytę w towarzystwie bliskiej osoby, która może zapamiętać przekazane przez lekarza informacje i wesprzeć Cię.

Przed rozpoczęciem leczenia możesz zabezpieczyć płodność!

Po otrzymaniu diagnozy, ale przed rozpoczęciem leczenia, warto porozmawiać z lekarzem o możliwościach zabezpieczenia płodności. Leczenie onkologiczne i sama choroba mają negatywny wpływ na układ rozrodczy, ale nie muszą przekreślać Twoich szans na rodzicielstwo. Więcej informacji na ten temat znajdziesz na stronie: MamRakaChceDziecko.pl.

Scenariusz
rozmowy z lekarzem

Pobierz scenariusz rozmowy

Pobierz pełną listę badań!

Pobierz listę badań

Przekaż nam 1.5% podatku

Jeśli masz ochotę nam pomóc, możesz przekazać nam 1,5% z podatku.
Przekaż 1.5% podatku

Infolinia 22 105 55 30

(pon. - pt, 17.00 - 19.00)