Jak wygląda leczenie raka endometrium (trzonu macicy)?

Łatwo poczuć zagubienie w trakcie leczenia, dlatego pozwól, że poprowadzimy Cię krok po kroku. Ważne, abyś pamiętał/a, że każda choroba jest inna. Znajdziesz tu informacje zgodne z aktualną wiedzą medyczną. Pamiętaj, aby nie porównywać się z innymi pacjentami, ponieważ przebieg leczenia każdej osoby jest inny.

Sposób Twojego leczenia będzie zależał od wielu czynników: stopnia zaawansowania nowotworu, jego klasyfikacji molekularnej, typu histologicznego. Jak już wiesz, podstawową metodą leczenia raka endometrium jest leczenie operacyjne, chociaż często leczenie składa się z kilku elementów. Takie leczenie nazywamy leczeniem skojarzonym. Łączy ono chirurgię, radioterapię, chemioterapię, od niedawna immunoterapię, a także hormonoterapię.

Scieżkę pacjenta przygotowała:

Specjalista ginekologii onkologicznej. Obecnie w trakcie specjalizacji z chirurgii onkologicznej w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej – Curie – Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie.

dr n. med. Katarzyna Jalinik Ginekolog onkolog
Autoryzowane przez Radę Naukową

Klasyfikacja zaawansowania raka endometrium według FIGO:

I – rak ściśle ograniczony do trzonu macicy
IA – brak nacieku lub głębokość nacieku obejmuje <50% mięśniówki
IB – naciek obejmuje >50% mięśniówki
II – rak nacieka podścielisko szyjki macicy, ale nie wychodzi poza macicę
III – rak zaawansowany miejscowo: naciekanie przyległych struktur do macicy (T30 lub zajęcie regionalnych węzłów chłonnych (N1)
IIIA – naciek surowicówki macicy i/lub przydatków (T3A)
IIIB – naciek pochwy i/lub przymacicza i/lub narządów miednicy: jelita, pęcherza moczowego bez zajęcia śluzówki (T3B)
IIIC – przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych (N1)
IIIC1 – zajęte węzły chłonne miednicy
IIIC2 – zajęte węzły chłonne okołoaortalne z zajętymi lub nie węzłami chłonnymi miednicy
IV – naciek śluzówki pęcherza moczowego i/lub odbytnicy (T4) i/lub przerzuty odległe (M1) i/lub zajęcie poza regionalnych węzłów chłonnych (N2)
IVA – naciek śluzówki pęcherza moczowego i/lub odbytnicy (T4)
IVB – przerzuty odległe/poza miednicę (M1) i/lub do poza regionalnych węzłów chłonnych

W wyborze rodzaju leczenia uzupełniającego po leczeniu operacyjnym, poza stopniem zaawansowania, kluczową rolę odgrywa molekularna klasyfikacja raków endometrium.

Klasyfikacja molekularna raków endometrium:

  • POLE – utramutated EC, 6-9%, raki endometrioidne G1-G3, młodszy wiek chorych, niski indeks masy ciała, bardzo dobre rokowanie, odsetek 5-letnich przeżyć bez wznowy w stopniu I-II – 100%
  • MMR – deficient (MSI) EC (MMRd/MSI-H), 20-30%, raki endometriodne G1-G3, może być związany z zespołem Lyncha, wysoki indeks masy ciała, pośrednie rokowanie, odsetek 5-letnich przeżyć bez wznowy w stopniu I-II – 80%
  • P53 – mutated EC (CNhigh), 12-18%, raki surowicze, rak endometriodny G3, mięsakorak, zaawansowane stadium choroby w chwili rozpoznania, niski indeks masy ciała, złe rokowanie, odsetek 5-letnich przeżyć bez wznowy w stopniu – 50%
  • NSMP EC – 40-50%, raki endometriodny G1-G2, zmienne rokowanie, odsetek 5-letnich przeżyć bez wznowy w stopniu – 65%

Zgodnie z klasyfikacją WHO z 2020 roku wyróżnia się 10 typów histologicznych raków endometrium:

Rak endometrioidny

Stanowi ok. 85% przypadków. Większość tego typu raków cechuje się niskim stopniem złośliwości i dobrym rokowaniem. Odsetek raków G3, z nadekspresją białka p53 oraz brakiem receptora estrogenowego sięga 10-19% i wiąże się z gorszym rokowaniem.

Rak surowiczy

Stanowi od 3 do 10% przypadków. To rak o agresywnym przebiegu i nie najlepszym rokowaniu, odpowiada za 40% zgonów z powodu raka endometrium.

Rak jasnokomórkowy

To ok. 5-10% przypadków. Są to raki o agresywnym przebiegu.

Rak niezróżnicowany

Również jest zaliczany do raków o agresywnym przebiegu.

Gruczolakorak mieszanokomórkowy

Stanowi ok. 10% przypadków, jest rakiem o agresywanym przebiegu.

Gruczolakorak z pozostałości przewodów Wolffa

To rzadki przypadek z mało znaną biologią guza.

Rak płaskonabłonkowy

To mniej niż 0.5 % przypadków, rokowania, zależne od stopnia zróżnicowania, w większości przypadków nie najlepsze.

Rak śluzowy

Rak typu jelitowego, o rokowaniu względnie dobrym przy stopniach zaawansowania I-II.

Gruczolakorak imitujący raka z przewodów Wolffa

Bardzo rzadki, zwykle rozpoznawany w zaawansowanym stadium choroby rak o agresywnym przebiegu.

Mięsakorak

Ok. 5 % przypadków, rak o agresywnym przebiegu.

Ważne!

Leczenie systemowe raka endometrium w Polsce prowadzone jest w ramach programu lekowego B.148

Schematy leczenia raka endometrium (trzonu macicy):

Leczenie operacyjne Zwiń Rozwiń

Podstawowym sposobem leczenia raka endometrium jest leczenie operacyjne. Obejmuje ono wycięcie macicy z jajnikami i jajowodami oraz limfadenektomię (wycięcie zajętych komórkami nowotworowymi węzłów chłonnych w obrębie miednicy), w oparciu o kryteria molekularne. Wskazaniami do limfadenktomii miednicznej i okołoaortalnej są:

  • raki endometrialne G1/G2, z inwazją mięśniówki powyżej 50%, z wyjątkiem pacjentek z POLEmut (ten termin oznacza mutację w genie POLE)
  • nieendometrialne raki
  • każdy typ histologiczny z TP53 abn (to jeden z podtypów molekularnych)
  • rak endometrialny G3 z wyjątkiem POLEmut

Brachyterapia HDR Zwiń Rozwiń

Brachyterapia to rodzaj miejscowej radioterapii. Stosuje się ją u pacjentek, które nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego z powodu obciążeń internistycznych, w złym stanie ogólnym lub niewyrażających zgody na operację. Takie postepowanie poprawia przeżycia całkowite i czas wolny od progresji choroby.

Radioterapia lub radiochemioterapia Zwiń Rozwiń

To metody, które mogą być zastosowane w leczeniu uzupełniającym. Decyzja o radioterapii uzupełniającej zależy od typu molekularnego raka, stopnia zróżnicowania, naciekań w przestrzeni limfatyczno-naczyniowej oraz przerzutów odległych.

Chemioterapia Zwiń Rozwiń

Zalecana jest u pacjentek z rakiem endometrioidnym G3 oraz w przypadku raków nieendometrialnych (surowiczych, jasnokomórkowych, mięsakorakach).

Immunoterapia Zwiń Rozwiń

Stosowana jest w zaawansowanym raku endometrium (stadium ≥IIIB), z wykluczeniem mięsaka endometrialnego. Od 1 września 2023 istnieje możliwość zastosowania immunoterapii (leku dostarlimab) zgodnie z kryteriami programu lekowego NFZ o numerze B.148 w przypadku:

  • wystąpienia progresji zaawansowanego raka endometrium w trakcie lub po zakończeniu wcześniejszego schematu chemioterapii dwulekowej zawierającego platynę;
  • obecności upośledzenia naprawy nieprawidłowo sparowanych nukleotydów (ang. mismatch repair deficient, dMMR) lub wysokiej niestabilności mikrosatelitarnej (ang. microsatellite instabilityhigh, MSIH).

Przeciwciała monoklonalne Zwiń Rozwiń

Lekiem z tej grupy jest m.in. trastuzumab. Stosujemy go wraz ze standardową chemioterapią u pacjentek z zaawansowanym /rozsianym (FIGO III-IV) lub nawrotowym HER-2 dodatnim surowiczym rakiem endometrium, a następnie jako monoterapię. W tym drugim przypadku znamiennie wydłuża czas do progresji choroby oraz poprawia czas całkowitego przeżycia. Obecnie takie leczenie skojarzone nie jest refundowane.

Hormonoterapia Zwiń Rozwiń

Jest korzystną opcją leczenia uzupełniającego u pacjentek z rakiem endometrioidnym G1/G2. Lekami z wyboru są progestageny oraz inhibitory aromatazy.

Gdzie szukać informacji o badaniach klinicznych?

W tej chwili nie ma jednego miejsca zbierającego tego typu informacje. Można ich szukać na stronach internetowych poszczególnych ośrodków. W zakładkach „badania kliniczne” dużych ośrodków onkologicznych można znaleźć informacje, jakie badania są aktualnie realizowane w danej instytucji. Należy pytać o takie informacje także bezpośrednio w swoim ośrodku leczącym.

https://pacjentwbadaniach.abm.gov.pl/

https://www.clinicaltrialsregister.eu/

https://clinicaltrials.gov/

Potrzebujesz pomocy? Skorzystaj z naszej INFOLINII – tel. 22 105 55 30

W naszej infolinii dla pacjentek i pacjentów onkologicznych oraz ich rodzin, pracują osoby z odpowiednim przygotowanym psychologicznym i merytorycznym – pomogą Ci rozwiązać różne problemy. W środy możesz skorzystać z porad coacha kryzysowego, we czwartki i w piątki – również dietetyczki. Dzwoń od poniedziałku do piątku w godz. 17:00 – 19:00, tel. 22 105 55 30

Diagnostyka i leczenie są skomplikowanymi kwestiami, na które składa się wiele czynników. W Twojej głowie może pojawić się wiele pytań, dlatego zachęcamy do zapoznania się z dodatkowymi materiałami:

Jak budować i wzmacniać odporność psychiczną? Webinar na Światowy Dzień Walki z Rakiem

Ja przejść przez zmiany, który przynosi choroba – w kontekście socjalnym, zawodowym i psychicznym?

Przekaż nam 1.5% podatku

Jeśli masz ochotę nam pomóc, możesz przekazać nam 1,5% z podatku.
Przekaż 1.5% podatku

Infolinia 22 105 55 30

(pon. - pt, 17.00 - 19.00)