Masz pytania?

Rak potrójnie ujemny, to nie jeden nowotwór, a cała grupa nowotworów pozbawionych receptorów hormonalnych i nadekspresji HER2.
Mogą się charakteryzować różną biologią i różnym przebiegiem klinicznym. Większość z tych nowotworów charakteryzuje się agresywnym przebiegiem klinicznym.

To choroba poważna i pacjentki z tym typem nowotworu wymagają szczególnego zaopiekowania. Właśnie dla Was powstał poradnik, który uwzględnia pozytywne zmiany związane z diagnostyką i leczeniem tego typu nowotworu. W przystępny sposób zostały tu opisane m.in. schematy lekowe i nowe opcje leczenia, także w przypadku nawrotów. Warto abyś o nich wiedziała!

Rzetelna, sprawdzona i aktualna wiedza to duże wsparcie w chorobie. Pozwoli ci zaplanować działania, przygotować się do terapii i oswoić lęk. Dzięki niej także Twoi bliscy będą mogli poczuć się bezpieczniej i zadbać o to, by terapia przebiegała jak najskuteczniej. Pamiętaj – im bardziej świadoma jesteś, tym lepiej możesz o siebie zadbać.

Poradnik przygotowała dr hab. n. med. Elżbieta Senkus-Konefka. Możesz go pobrać, klikając tutaj.

Wiele osób słysząc diagnozę „rak piersi” chce od razu poddać się operacji wycięcia guza, aby jak najszybciej pozbyć się choroby i mieć pewność, że nowotwór nie nawróci. Tymczasem to dość często powtarzany mit. Niestety, operacja nie gwarantuje, że nowotwór zniknie lub nie wróci po jakimś czasie. Dlatego zanim podejmiesz decyzję o operacji, porozmawiaj z lekarzem o możliwości zastosowania u Ciebie terapii przedoperacyjnej (tzw. neoadjuwantowej). W leczeniu przedoperacyjnym raka piersi chodzi o to, aby pacjentka osiągnęła całkowitą odpowiedź patomorfologiczną, która daje lepsze rokowania, a więc zwiększa szansę na wyleczenie. Czym jest i dlaczego jest taka ważna? 

Całkowita odpowiedź patomorfologiczna (tzw. pCR – z ang. Pathologic Complete Response) to czynnik, który mówi o rokowaniu (ocena przypuszczalnego przebiegu choroby). Oznacza, że w usuniętym, fragmencie piersi (z miejsca, w którym znajdował się rak) nie ma komórek nowotworowych. To samo dotyczy węzła chłonnego – jeśli w jego usuniętym fragmencie nie ma komórek nowotworowych, wówczas mówimy, że pacjentka osiągnęła całkowitą odpowiedź patomorfologiczną. 

pCR oznacza się po operacji, która była poprzedzona leczeniem przedoperacyjnym – chemioterapią połączoną z terapią anty-HER2 (w przypadku raka HER2+). Usunięta przez chirurga onkologa tkanka (fragment piersi z miejsca, w którym znajdował się guz) jest przekazana patomorfologowi (więcej o patomorfologu przeczytasz tu), który bada ją pod kątem obecności komórek nowotworowych.

To znakomita wiadomość, która oznacza, że jesteś w remisji (czyli w badanym materiale pooperacyjnym brak jest komórek nowotworowych)! Po osiągnięciu całkowitej odpowiedzi patomorfologicznej zwiększają się Twoje szanse na życie bez nawrotu. Dlatego warto jest zabiegać o osiągnięcie całkowitej odpowiedzi patomorfologicznej, co jest możliwe dzięki leczeniu przedoperacyjnemu. Takie leczenie zwiększa Twoje szanse na całkowite wyleczenie! 

Osoba, u której wykryto całkowitą odpowiedź patomorfologiczną, zostaje skierowana na leczenie uzupełniające, które ma utrzymać stan remisji (czyli braku objawów choroby).

Wśród pacjentek funkcjonuje przekonanie, że skoro mają raka piersi, który szybko się rozwija i daje przerzuty, to dzięki mastektomii nie tylko pozbędą się nowotworu, ale także zagwarantują sobie, że już nigdy nie powróci. Tymczasem optymalne leczenie to zabieg chirurgiczny, bardzo często w skojarzeniu z leczeniem systemowym (przed i/lub po operacji), a w zależności od sytuacji indywidulanej – uzupełnienie terapii o radioterapię. Często – szczególnie u chorych z rakiem HER2-dodatnim lub tzw. potrójnie ujemnym – stosuje się przedoperacyjne leczenie systemowe, czyli chemioterapię (plus leczenie celowane w podtypie HER2-dodatnim), a dopiero potem zabieg operacyjny. Taki schemat leczenia raka piersi może pozwolić zachować kobiecie pierś, co ma ogromne znaczenie dla jej poczucia kobiecości i pewności siebie, dlatego nie należy się bać tej drogi leczenia. Obecnie w większości przypadków nie stosuje się samego leczenia operacyjnego bez terapii systemowej (hormonoterapii lub chemioterapii często kojarzonej z innymi grupami leków).

Profilaktyczną mastektomię rozważa się w przypadku kobiet obciążonych mutacją genów znacznie zwiększających ryzyko zachorowania na raka piersi, tj. BRCA1 i BRCA2 i innych, rzadszych mutacji. Obustronna profilaktyczna amputacja piersi zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi o ponad 90% w grupie kobiet, które są nosicielkami mutacji BRCA1/2. Podczas zabiegu chirurgicznego nigdy nie ma pewności, że tkanka gruczołowa została usunięta w 100%. Zawsze pozostaje po operacji tych kilka % tkanki gruczołowej, z której może rozwinąć się nowotwór. Czyli profilaktyczna mastektomia jest mastektomią zmniejszającą ryzyko zachorowania, a nie całkowicie je eliminującą. Dlatego tak ważna jest edukacja kobiet po profilaktycznej mastektomii – że każdą zmianę w obszarze piersi lub dołu pachowego powinny zgłosić lekarzowi do konsultacji w ośrodku onkologicznym. W Polsce osoby ze zidentyfikowanym nosicielstwem tych genów podlegają obserwacji w specjalnie opracowanym i prowadzonym w ośrodkach onkologicznych programie opieki nad nosicielami patogennych mutacji zwiększających ryzyko zachorowania na nowotwory. Dlatego ważna jest wiedza o zachorowaniach na nowotwory w rodzinie. Możliwości leczenia chirurgicznego raka piersi u nosicielek mutacji BRCA obejmują: leczenie oszczędzające, amputację piersi, ewentualnie ze zmniejszającą ryzyko zachorowania amputacją drugiej piersi. Wybór jednej z tych metod zależy od ryzyka miejscowego nawrotu, ryzyka zachorowania na raka drugiej piersi, potencjalnych korzyści z profilaktycznej amputacji piersi oraz czynników modyfikujących ryzyko nawrotu i raka drugiej piersi. Nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do operacji oszczędzającej u nosicielek mutacji BRCA. Chore te powinny być jednak poinformowane o większym ryzyku zachorowania na nie­zależnego raka tej samej piersi oraz raka drugiej piersi. Ryzyko to jest większe u młodszych kobiet. Profilaktyczna amputacja drugiej piersi zmniejsza ryzyko nawrotu i zacho­rowania na drugi niezależny nowotwór, a dowody naukowe wskazują, że może ona korzystnie wpływać na całkowity czas przeżycia. Należy jednak pamiętać, że operacje te mogą być źródłem powikłań i znacząco pogorszyć jakość życia. Dlatego decyzja w kwestii wykonania mastektomii jest indywidualna i niezależnie od wykonania zabiegu lub nie – pacjentka musi być objęta programem obserwacji. Każda z nosicielek tych mutacji musi również rozważyć przeprowadzenie zmniejszającej ryzyko zachorowania na raka jajnika operacji usunięcia jajników i jajowodów. Ta operacja ma wprawdzie udowodnioną skuteczność, ale ponieważ również może prowadzić do powikłań, decyzja o jej wykonaniu podejmowana jest zawsze indywidualnie.