wprowadzenie

Ostatnia aktualizacja: 29 lutego 2024

Jak diagnozuje się przewlekłą białaczkę limfocytową?

Specjalistą zajmującym się rozpoznaniem i leczeniem przewlekłej białaczki limfocytowej jest lekarz hematolog. Wizyta u niego jest konieczna aby postawić diagnozę, ustalić rokowanie, zalecenia i wskazania do leczenia. Hematolog prowadzi także terapię, czyli immuno – lub chemioterapię, gdy uzna, że jest taka potrzeba. Choroba często nie wymaga natychmiastowej terapii, a jedynie obserwacji. Polega ona na wykonywaniu prostych i regularnych badań – wywiadów z chorym, badań fizykalnych i kontroli morfologii. W takim wypadku ważna jest współpraca pacjenta z lekarzem rodzinnym lub internistą.

Przewlekłą białaczkę limfocytową rozpoznaje się albo na podstawie badania krwi (morfologia i badanie immunofenotypowe-cytometryczne), albo badania tkanki – najczęściej węzła chłonnego lub szpiku ocenianych w badaniu histologicznym. Dokładniejsze informacje na temat tych badań znajdziesz poniżej.

WAŻNA INFORMACJA: leczenie przewlekłej białaczki limfocytowej może rozpocząć się miesiące, a nawet lata od momentu postawienia diagnozy. Bywa, że część chorych nigdy nie jest hospitalizowana. Aktualne badania dowodzą, że strategia oczekiwania z leczeniem do momentu pojawienia się wskazań terapeutycznych, jest postępowaniem właściwym i bezpiecznym dla chorego. Trwają badania kliniczne nad nowymi metodami terapii, które można włączyć już w chwili postawienia diagnozy. Na razie nie posiadamy dowodów na korzyść takiego postępowania.

Według obecnej wiedzy warto wiedzieć, że:
– wcześniejsze leczenie nie przedłuża życia,
– leczenie może powodować efekty uboczne,
– w przyszłości możemy mieć lepsze metody terapii niż obecnie (co zdarzyło się już kilkakrotnie w historii rozwoju leczenia PBL).

Ścieżkę pacjenta przygotował

Koordynator oddziału hematologii w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu.

Autoryzowane przez Radę Naukową
Pamiętaj!

Zbieraj i przechowuj (w kolejności chronologicznej) wyniki przeprowadzonych badań. Niezwykle istotne jest porównywanie kolejnych badań ze sobą. W przewlekłej białaczce limfocytowej (w odróżnieniu od leczenia raków) bardzo często po rozpoznaniu następuje okres obserwacji tzw. Watch and wait (czekaj i patrz). PBL w większości przypadków nie leczy się od momentu rozpoznania, a jedynie po pojawieniu się wskazań do terapii.

Badania zlecane w celu potwierdzenia obecności przewlekłej białaczki limfocytowej – morfologia, badania genetyczne i obrazowe

Poniżej znajdziesz badania pod kątem przewlekłej białaczki limfocytowej, które może zlecić lekarz.

Pamiętaj, że badania dobierane są do indywidualnych potrzeb i sytuacji pacjenta. Nie wszystkie z nich muszą zostać wykonane w każdym przypadku.

Morfologia Zwiń Rozwiń

Zaleca się badanie morfologiczne z rozmazem ręcznym. Pokazuje ono jaki odsetek leukocytów stanowią ich poszczególne rodzaje: limfocyty, granulocyty (obojętnochłonne, kwasochłonne, zasadochłonne), monocyty. PBL charakteryzuje się znaczną limfocytozą. Badanie może wykazać także potencjalną niedokrwistość i małopłytkowość, które mogą mieć charakter immunologiczny.

Immunofenotypizacja/cytometria Zwiń Rozwiń

Badaniem koniecznym do rozpoznania PBL jest immunofenotypizacja/cytometria limfocytów. Wykonuje się ją z krwi obwodowej lub ze szpiku kostnego. Pozwala ocenić rodzaj limfocytów, a co za tym idzie, rodzaj białaczki, która nas dotyczy. Co ważne, w trakcie diagnostyki nie zawsze niezbędne jest badanie szpiku kostnego – taka konieczność występuje w celu różnicowania z innymi podtypami białaczek i chłoniaków. Oprócz wyżej wymienionych mamy jeszcze badania cytogenetyczne i molekularne. Wykonuje się je przed rozpoczęciem leczenia, aby ustalić czynniki rokownicze i wybrać najlepszy sposób terapii. Zakres badania zawsze ustala lekarz prowadzący.

Badania cytogenetyczne i molekularne Zwiń Rozwiń

Badania cytogenetyczne i molekularne w kierunku obecności delecji 17p lub mutacji TP53 – wykonywane są przed rozpoczęciem leczenia, aby ustalić czynniki rokownicze i wybrać najlepszy sposób leczenia. Zakres badania ustala lekarz prowadzący. Wykonywane są z krwi, przed rozpoczęciem leczenia.

Beta-2-mikroglobuliny Zwiń Rozwiń

Badanie krwi na obecność beta-2-mikroglobuliny, wykonane poprzez jednorazowe pobranie krwi z żyły. Beta-2-mikroglobulina jest rodzajem markera, który określa m.in. liczbę i aktywność limfocytów oraz czynnik rokowniczy.

Stężenie immunoglobulin Zwiń Rozwiń

Stężenie immunoglobulin wykonywane jest przed leczeniem i w jego trakcie, pozwala ocenić stopień upośledzenia odporności humoralnej (związanej z przeciwciałami), konieczność działań profilaktycznych oraz ewentualne wskazania do wizyty u immunologa klinicznego.

Pobranie węzła chłonnego do badania histopatologicznego* oraz badania obrazowe* Zwiń Rozwiń

*W sytuacjach szczególnych konieczne bywa pobranie do badania histopatologicznego węzła chłonnego w całości oraz wykonanie badań obrazowych. Zwróćmy uwagę, że jest to postępowanie zupełnie różne od tego, gdy mamy do czynienia z rakiem – w większości chorób nowotworowych diagnostyka obrazowa jest niezbędna.

Rozpoznanie choroby wg. Raia i Bineta

Rozpoznanie, jakie otrzymuje pacjent, obejmuje nazwę choroby – przewlekła białaczka limfocytowa. Niekiedy dodaje się nazwę B-komórkowa. Klasyczne klasyfikacje ryzyka to klasyfikacja Raia oraz Bineta.

Klasyfikacja Raia oceniana jest w stopniach od 0 do IV, gdzie 0 oznacza jedynie limfocytozę, I – powiększenie węzłów chłonnych, II – powiększenie śledziony i/lub wątroby, III – niedokrwistość, IV – małopłytkowość.

Klasyfikacja Bineta oceniana jest w stopniach od A do C i opiera się na liczbie zajętych obszarów limfatycznych – A <3, B >3, C – odpowiada III i IV stopniowi Raia.

Międzynarodowy wskaźnik rokowniczy CLL IPI ocenia się po wykonaniu badań genetycznych. Ponieważ charakter tej oceny jest dosyć skomplikowany, o interpretację poproś lekarza.

Potrzebujesz pomocy? Skorzystaj z naszej INFOLINII – tel. 22 105 55 30 od poniedziałku do piątku w godz. 17:00-19:00

W naszej infolinii dla pacjentek i pacjentów onkologicznych oraz ich rodzin pracują osoby z odpowiednim przygotowanym psychologicznym i merytorycznym – pomogą Ci rozwiązać różne problemy. W środy możesz skorzystać z porad interwentki kryzysowej, w czwartki i w piątki – również dietetyczki. Od wtorku do czwartku (w godz. 17:00-20:00) dyżuruje także koordynator onkologiczny.

Jak się przygotować do wizyty u lekarza?

Aby Twoja wizyta u lekarza przebiegła sprawnie, ważne abyś był/a odpowiednio przygotowany/a. Ułóż, najlepiej w porządku chronologicznym, całą dostępną dokumentację. Nawet, gdy może Ci się wydawać, że niektóre badania nie są potrzebne, weź je ze sobą; lekarz zadecyduje, czy weźmie pod uwagę informacje w nich zawarte. Do dokumentacji należą, m.in. wypisy ze szpitala, badania laboratoryjne i obrazowe, konsultacje innych lekarzy specjalistów oraz Twoja grupa krwi.

Możesz założyć sobie specjalny segregator, w którym będziesz zbierać wyniki i informacje. Dokumentację najlepiej umieszczać w koszulkach w segregatorze, a każdą koszulkę osobno oznaczyć.

Ważne jest, aby przemyśleć dotychczasowy przebieg choroby, tj., kiedy zaczęły się objawy; co spowodowało, że zgłosiłaś się do specjalisty; choroby onkologiczne występujące w rodzinie. Zbierz także informacje na temat: Twoich innych chorób; leków, które przyjmujesz (w dawkach); przebytych zabiegów operacyjnych oraz informacje o szczepieniach ochronnych. Na pierwszą wizytę zabierz też ze sobą WSZYSTKIE badania laboratoryjne jakie znajdziesz w domu oraz w swojej dokumentacji medycznej u lekarz rodzinnego.

Pacjent/tka, która współpracuje z lekarzem, mówi o swoich problemach, zapisuje sobie wcześniej pytania, które ją nurtują – to pacjentka dobrze przygotowana. Wtedy, w trakcie  wizyty, jesteśmy w stanie maksymalnie spożytkować czas, który mamy.

Pamiętaj, że możesz pójść na wizytę w towarzystwie bliskiej osoby, która może zapamiętać przekazane przez lekarza informacje i wesprzeć Cię.

Przed rozpoczęciem leczenia możesz zabezpieczyć płodność!

Po otrzymaniu diagnozy, ale przed rozpoczęciem leczenia, warto porozmawiać z lekarzem o możliwościach zabezpieczenia płodności. Leczenie onkologiczne i sama choroba mają negatywny wpływ na układ rozrodczy, ale nie muszą przekreślać Twoich szans na rodzicielstwo. Więcej informacji na ten temat znajdziesz na stronie: MamRakaChceDziecko.pl.

Scenariusz
rozmowy z lekarzem

Pobierz scenariusz rozmowy

Pobierz pełną listę badań!

Pobierz listę badań

Przekaż nam 1.5% podatku

Jeśli masz ochotę nam pomóc, możesz przekazać nam 1,5% z podatku.
Przekaż 1.5% podatku

Infolinia 22 105 55 30

(pon. - pt, 17.00 - 19.00)