Ostatnia aktualizacja: 29 lutego 2024
Sposoby leczenia przewlekłej białaczki limfocytowej
Łatwo poczuć zagubienie w trakcie leczenia, dlatego pozwól, że poprowadzimy Cię krok po kroku. Ważne, abyś pamiętał/a, że każda choroba jest inna. Znajdziesz tu informacje zgodne z aktualną wiedzą medyczną. Pamiętaj, aby nie porównywać się z innymi pacjentami, ponieważ przebieg leczenia każdej osoby jest inny.
Przewlekła białaczka limfocytowa jest leczona przyczynowo dopiero w momencie pojawienia się wskazań do takiego procesu – niekoniecznie w momencie samego rozpoznania. Jest to często przyczyną niepokoju wśród osób chorych, które utożsamiają przewlekłą białaczkę limfocytową z rakiem i oczekują pilnych działań.
Tymczasem leczenie PBL może zacząć się miesiące albo lata od postawienia diagnozy, a część chorych nigdy nie jest hospitalizowana. Aktualne badania pokazują, że strategia oczekiwania do momentu zaistnienia wskazań terapeutycznych jest bezpieczna. Bądź więc spokojna. Trwają badania kliniczne nad nowymi metodami terapii i ich włączania w momencie postawienia diagnozy, ale dotychczas nie posiadamy dowodów na korzyść takiego postępowania.
Według obecnej wiedzy warto wiedzieć, że:
– wcześniejsze leczenie nie przedłuża życia,
– leczenie może powodować efekty uboczne,
– w przyszłości możemy mieć lepsze metody terapii niż obecnie (co zdarzyło się już kilkakrotnie w historii rozwoju leczenia PBL).
W przypadku przewlekłej białaczki limfocytowej (w odróżnieniu od leczenia raków) bardzo często po rozpoznaniu następuje okres obserwacji tzw. Watch and wait (czekaj i patrz). PBL w większości przypadków nie leczy się od momentu rozpoznania, a jedynie po pojawieniu się wskazań do terapii.
- obecność objawów ogólnych
- niedokrwistość Hb<10g/dL wywołana chorobą (wykluczenie innych przyczyn)
- małopłytkowość <100 tys/uL wywołana chorobą (jako pojedynczy objaw nie musi być wskazaniem do leczenia)
- oporne objawy autoimmunizacji (hemoliza, małopłytkowość)
- znaczne (>10 cm) powiększenie węzłów chłonnych
- znaczne lub objawowe powiększenie śledziony
- zajęcie narządów pozawęzłowych
Uwaga! Sama liczba limfocytów rzadko jest wskazaniem do leczenia – chorzy często bardzo skrupulatnie zwracają uwagę na te liczby w badaniach, co wynika raczej z potrzeby kontroli, niż jest rzeczywistą możliwością oceny sytuacji. Wskazaniem do rozpoczęcia terapii jest natomiast szybkość narastania limfocytów, czyli np. czas podwojenia ich liczby. Przede wszystkim zawsze pamiętaj o jednym – oceny morfologii dokonuje lekarz!
Sama ilość limfocytów rzadko jest wskazaniem do leczenia, choć chorzy często bardzo skrupulatnie je liczą. Tymczasem wskazaniem do rozpoczęcia terapii nie jest ich liczba, a szybkość narastania (czyli np. czas podwojenia liczby limfocytów). Oceny morfologii dokonuje lekarz!
Leczenie przewlekłej białaczki limfocytowej
Poza rzadko wykonywanymi przeszczepami szpiku celem działań terapeutycznych nie jest wyleczenie choroby, ale ustąpienie jej objawów, przedłużenie czasu przeżycia pacjenta i jak największe zaangażowanie w poprawę jakości jego życia (quality of life QoL). Decyzje o rodzaju leczenia podejmuje hematolog, biorąc pod uwagę wiek, stan i sprawność chorego, jego choroby współistniejące, profil choroby (cechy genetyczne schorzenia, linia leczenia, czas nawrotu od poprzedniej linii leczenia), ale istotne są również preferencje pacjenta – czas leczenia, forma przyjmowanych preparatów itp. Należy wziąć pod uwagę ich dostępność. Obecnie większość chorych leczy się, stosując refundowane leki zawarte w programach lekowych NFZ. Program B79 Leczenie chorych na PBL
Potrzebujesz pomocy? Skorzystaj z naszej INFOLINII – tel. 22 105 55 30 od poniedziałku do piątku w godz. 17:00-19:00
W naszej infolinii dla pacjentek i pacjentów onkologicznych oraz ich rodzin pracują osoby z odpowiednim przygotowanym psychologicznym i merytorycznym – pomogą Ci rozwiązać różne problemy. W środy możesz skorzystać z porad interwentki kryzysowej, w czwartki i w piątki – również dietetyczki. Od wtorku do czwartku (w godz. 17:00-20:00) dyżuruje także koordynator onkologiczny.
Sposoby leczenia przewlekłej białaczki limfocytowej
Obecnie leczenie przewlekłej białaczki limfocytowej opiera się na umiejętnie stosowanej immunoterapii, przyjmowaniu leków z grupy inhibitorów szlaków sygnałowych, a w niektórych sytuacjach konieczne jest połączenie immunoterapii z bardziej klasyczną chemioterapią lub stosowanie chemioterapii samodzielnie.
Nie wszyscy chorzy leczeni są w ten sam sposób – decyzja o wyborze leku obejmuje wiele czynników związanych z konkretnym pacjentem (genetyka, stan zdrowia, leki). Nie porównuj zatem swojego leczenia z terapią, przez którą przechodzi inny pacjent – każdy z nas jest inny!
Rodzaje stosowanych leków
Inhibitory kinazy Bruttona: Ibrutynib (Imbruvica) , Acalabrutynob (Calquence), Zanubrutynib (Brukinsa)
Inhibitry BCL-2: Venetoclaks (Venclyxto)
Inhibitory PI3K: Idelalisib (Zydelig), Duvelisib (Copiktra)
Przeciwciała: rituximab – anty-CD20 obinutuzumab (Gazyvaro) antyCD20, alemtuzumab (MabCampath) anty-CD52, ofatumumab (Arzerra) anty-CD20
Cytostatyki: Bendamustyna, fludarabina, cyclofosfamid, chlorambucyl
Steroidoterapia: np. Prednizolon
Używa się skrótów literowych celem opisania nazwy chemioterapii czyli:
R-FC to rituximab, fludarabina i cyclofosfamid
RB to rituximab i bendamustyna
LP leukeran i prenizolon
Aktualne europejskie zalecenia nakazują wybierać leczenie w oparciu o stan chorego (dobry lub zły) oraz status mutacji TP53 lub del(17p) oraz status IGHV (nie wszędzie dostępne).
Chorym z mutacjami TP53 lub del(17p) zaleca się Ibrutynib lub acalabrutynib, Venetoklaks w monoterapii lub z obinutuzumabem.
Chorym bez mutacji w dobrej formie zaleca się chemioimmunoterapię R-FC lub B-R lub Ibrutynib.
Chorym w gorszym stanie ogólnym Venetoklaks z obinutuzumabem, Ibrutynib lub Acalabrutynib lub przy braku dostępności chlorambucyl z Obinutuzumabem.
Powyższy opis jest ogólnym opisem – decyzję w każdym przypadku indywidualnie podejmuje lekarz. Lekarz w ramach umowy z NFZ może zastosować leczenie zgodne z programem lekowym B.79.
Badania kliniczne
Gdzie szukać informacji o badaniach klinicznych?
W tej chwili nie ma jednego miejsca zbierającego tego typu informacje. Można ich szukać na stronach internetowych poszczególnych ośrodków. W zakładkach “badania kliniczne” dużych ośrodków leczących można znaleźć informacje, jakie badania są aktualnie realizowane w danej instytucji. Należy pytać o takie informacje także bezpośrednio w swoim ośrodku leczącym.
Informacje na temat badań klinicznych możesz znaleźć również na stronach:
https://pacjentwbadaniach.abm.gov.pl/
https://www.clinicaltrialsregister.eu/
https://abm.gov.pl/ (badania kliniczne finansowane przez Agencję Badań Medycznych)
Leczenie przewlekłej białaczki limfocytowej pod pewnymi względami przypomina leczenie nadciśnienia – może trwać określony czas lub być przewidziane na stałe (a la longue). Ocenę odpowiedzi na leczenie przeprowadza się powyżej 2 miesięcy od zakończenia immunochemioterapii, a w przypadku terapii ciągłej powyżej 2 miesięcy po uzyskaniu maksymalnej odpowiedzi.
Kryteria odpowiedzi na leczenie według IWCLL:
Remisja całkowita CR (complete remission)
Jest to brak objawów ogólnych – węzły chłonne, wątroba i śledziona nie są powiększone, limfocytoza <4 tys./uL, hemoglobina >11g/dL, płytki krwi >100 tys./uL, neutrofile>1500/uL. Jeśli wykonywano ocenę szpiku, to musi być stwierdzony brak nacieków limfocytarnych.
Remisja częściowa PR (partial remission)
To zmniejszenie objawów ogólnych, zmniejszenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony o >50%, w kryteriach laboratoryjnych jak w CR lub wzrost o >50%.
Chory w trakcie leczenia ciągłego lub po jego zakończeniu ponownie podlega rutynowym kontrolom. Ustala je prowadzący terapię hematolog.️
Twoje zdanie na temat Centrum Kryzysowego jest dla nas ważne!
Twoja opinia pomoże nam przy tworzeniu treści na Centrum Kryzysowym i rozwijaniu portalu – wyrazisz ją, wypełniając naszą ankietę (kliknij tutaj). Jeśli jesteś zadowolony/zadowolona z korzystania z naszej strony, prosimy: poleć Centrum Kryzysowe dalej!
Diagnostyka i leczenie są skomplikowanymi kwestiami, na które składa się wiele czynników. W Twojej głowie może pojawić się wiele pytań, dlatego zachęcamy do zapoznania się z dodatkowymi materiałami:
Nowoczesne terapie w hematologii i ich konsekwencje dla układu odporności – webinar z dr n. med. Marcinem Rymko
Sesja pytań i odpowiedzi dla pacjentów hematologicznych – webinar z prof. dr hab. n. med. Tomaszem Wróblem
O nowoczesnym leczeniu dla pacjentów hematoonkologicznych – webinar z prof. dr hab. n. med. Krzysztofem Jamroziakiem
Co się dzieje w ciele pacjenta podczas leczenia hemaoonkologicznego? – webinar z Prof. Tomaszem Wróblem
Niedobory odporności w leczeniu pacjentów hematoonkologicznych? – webinar z prof. Wiesławem W. Jędrzejczakiem
Poradnik „O życiu z rakiem i po raku: Praktyczny poradnik dla każdego” pod red. prof. Krystyny de Walden-Gałuszko