Pomoc i wsparcie socjalne dla osób chorych na raka

W Polsce wsparcie socjalne jest w znacznym stopniu uzależnione od dochodu.

Aby otrzymać pomoc instytucjonalną, trzeba spełnić to kryterium. Od 1 stycznia 2022 r. kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej to 776 zł dla osoby samotnie gospodarującej i 600 zł w przypadku posiadania rodziny (kwota przysługująca każdemu członkowi rodziny). Pomoc jest udzielana przez pośrednictwo instytucji samorządowych (gminne, miejskie i powiatowe centra pomocy dla rodzin).

Osobie samotnej, która z powodu choroby lub niepełnosprawności wymaga wsparcia innych osób, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych (zwykłych lub specjalistycznych). Usługi te są odpłatne. Wysokość opłaty jest uzależniona od dochodu i ustalana indywidualnie. W uzasadnionych przypadkach osoba korzystająca z pomocy może być częściowo lub całkowicie zwolniona z opłaty.

Usługi opiekuńcze dotyczą zwykłe pomocy w zaspokajaniu codziennych potrzeb (opieka higieniczna, zalecona przez lekarza pielęgnacja). Usługi specjalistyczne są dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Udzielają ich osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym (psycholog, logopeda).

Gdy osoba chora spełnia kryterium dochodowe, otrzymuje pomoc:

• zasiłek stały (dla osób z orzeczoną całkowitą niezdolnością do pracy),
• zasiłek okresowy (ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność),
• zasiłek celowy (np. na zakup leków i leczenie).

Istnieje specjalny zasiłek celowy (dla osób niespełniających kryterium dochodowego, przyznawany w wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach).

Szukaj informacji w swoim miejscu zamieszkania 

Zasiłek pielęgnacyjny jest wypłacany przez, bez względu na dochód:

• osobom po 75 r.ż. 
• osobom z orzeczoną niepełnosprawnością w stopniu znacznym lub umiarkowanym (jeśli nastąpiła ona przed 21.r.ż). 

Zasiłek w wysokości 215,84 zł przyznawany jest na wniosek osoby zainteresowanej i wypłacany przez instytucje samorządowe, zajmujące się opieką społeczną. 

Zasiłek nie przysługuje, m.in. osobie umieszczonej na stałe w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie (np. DPS, hospicjum, szpital).

Opieka nad chorym/niepełnosprawnym członkiem rodziny

Osoba objęta ubezpieczeniem społecznym (ZUS,KRUS) może otrzymać zasiłek w celu opieki nad chorym (dorosłym lub dzieckiem) członkiem rodziny. Zasiłek opiekuńczy przyznawany jest na wniosek osoby zainteresowanej. Jego długość zależy m.in. do wieku, niepełnosprawności (dzieci i dorośli) i może wynosić do 14, 30 lub 60 dni w roku kalendarzowym.

Zasiłek opiekuńczy KRUS: https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/swiadczenia/zasilek-opiekunczy/

Zasiłek opiekuńczy ZUS: https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-opiekunczy/komu-przysluguje

Gdy wyczerpany zostanie limit pobierania zasiłku chorobowego (182 dni), a stan zdrowia nadal nie pozwala na powrót do pracy, osoby chorujące onkologicznie ubezpieczone w ZUS mogą złożyć wniosek o wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego. Warunkiem jest rokowanie, że chory ma szansę na powrót do zdrowia i pracy. Świadczenie rehabilitacyjne jest przyznawane na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, jednak nie dłużej niż na rok.

Świadczenie rehabilitacyjne przyznawane jest na wniosek osoby zainteresowanej. Można go złożyć już 6 tygodni przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku chorobowego. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia i wywiad zawodowy z miejsca pracy. Wszystkie wzory dokumentów można pobrać z Internetu. Świadczenie przyznawane jest na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS oraz komisji lekarskiej ZUS,

jeżeli wniesiony został sprzeciw od orzeczenia lekarskiego.

Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobom pobierającym:

• emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• zasiłek dla bezrobotnych,
• zasiłek przedemerytalny,
• świadczenie przedemerytalne,
• nauczycielskie świadczenie kompensacyjne
• oraz z tytułu urlopu dla poratowania zdrowia.

Nie mogą otrzymać go także, m.in. osoby przebywające na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym, tymczasowo aresztowane i odbywające karę pozbawienia wolności, a także jeżeli niezdolność do pracy jest wynikiem umyślnego przestępstwa lub wykroczenia.

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego jest niższa niż zasiłek chorobowy. Wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (przez pierwsze

trzy miesiące) oraz 75% podstawy (za pozostały okres jego wypłacania). Osoba pobierająca świadczenie rehabilitacyjne jest chroniona przed

zwolnieniem z pracy przez trzy miesiące. Jeśli po tym okresie nadal jest niezdolna do pracy, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez

wypowiedzenia, bez winy pracownika.

Więcej informacji: https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/swiadczenie-rehabilitacyjne/z-ubezpieczenia-chorobowego

Usługi medyczne poza kolejnością

Osoby mające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać, poza kolejnością, z wizyt lekarskich i innych świadczeń medycznych np. pobieranie krwi w laboratorium, obsługa w aptece. Aby skorzystać z tej możliwości, należy podczas wizyty okazać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Poza kolejnością można korzystać z:

• wizyt w przychodni POZ;
• pobytu w szpitalach, zakładach opiekuńczo-leczniczych, hospicjach;
• wizyt u lekarzy specjalistów;
• świadczeń rehabilitacji leczniczej (bez limitu);
• zakupów w aptece.

Poza kolejnością oznacza, że można korzystać ze świadczeń w dniu zgłoszenia. Jeśli nie jest to możliwe, wizyta powinna zostać wyznaczona w najbliższym możliwym terminie, poza listą innych oczekujących. W poradniach lekarzy specjalistów nie powinno być to później niż 7 dni roboczych od zgłoszenia.

Usługi medyczne bez skierowania

Osoby z niepełnosprawnością nie muszą mieć skierowania, by skorzystać z wizyty u lekarza specjalisty. Wyjątkiem są badania diagnostyczne (USG, tomografia komputerowa i inne) oraz rehabilitacja lecznicza. Na wykonanie tych procedur potrzebne jest skierowanie od lekarza NFZ.

Osobom ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności korzystającym z usług stomatologa (pracującego w ramach NFZ) przysługuje znieczulenie ogólne.

Wyroby medyczne bez limitu

Pacjent z orzeczeniem niepełnosprawności w stopniu znacznym ma prawo do odbioru lub dofinansowania większej ilości (niż przewiduje limit) sprzętu i wyrobów medycznych,. Za każdym razem decyduje o tym osoba wystawiająca zlecenie (lekarz, pielęgniarka, położna, fizjoterapeuta).

Wyroby medyczne mogą być dla chorego bezpłatne, gdy w stu procentach dofinansowane są z NFZ. Pacjent może też ponosić częściowe koszty. Limity dofinasowania są różne dla poszczególnych wyrobów a NFZ finansuje je do wysokości określonej przez ministra zdrowia.

W praktyce wygląda to następująco: 

Osoba z niepełnosprawnością w stopniu znacznym używająca np. sprzętu stomijnego, może go otrzymać w większej ilości (ponad limit). Podobnie jest w przypadku osób korzystających z protez. Kobieta po operacji mastektomii, może raz na dwa lata otrzymać protezę piersi. Jeśli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, zlecenie na protezę może zostać wydane częściej.

Wyroby medyczne to: wózki inwalidzkie, protezy, materace przeciwodleżynowe, aparaty słuchowe, obuwie ortopedyczne, laski i kule, pieluchomajtki, cewniki i sprzęt stomijny.

Aktualna lista wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001691/O/D20211691.pdf

Opieka paliatywna i hospicyjna może być udzielana w warunkach:
● domowych – w hospicjum domowym;
● ambulatoryjnych – w poradni medycyny paliatywnej;
● oddziału szpitalnego – w oddziale medycyny paliatywnej bądź hospicjum stacjonarnym.

O tym, jaki rodzaj opieki zostanie Ci zapewniony, decyduje Twój stan zdrowia. Brane pod uwagę są również inne aspekty, np. czy masz opiekę w domu (jeśli jej potrzebujesz).

Aby skorzystać z opieki niezbędne jest skierowanie wystawione przez lekarza pracującego w ramach NFZ oraz Twoja zgoda (na piśmie) na objęcie takim leczeniem.

Poradnia jest przeznaczona przede wszystkim dla pacjentów chorujących na choroby nowotworowe, u których zakończono leczenie przyczynowe i którzy potrzebują leczenia przeciwbólowego, objawowego oraz wsparcia, np. psychologicznego. Pod opieką poradni pozostają osoby o w miarę stabilnym przebiegu choroby, które mają możliwość udania się do poradni samodzielnie. W ramach poradni udzielane są też wizyty domowe, ale nie częściej niż dwa razy w tygodniu.

Chorzy, którzy wymagają częstszych wizyt lub ciągłej opieki, powinni zostać skierowani do hospicjum domowego lub stacjonarnego.

Do hospicjum kierowani są pacjenci na podstawie wskazań medycznych w schyłkowym okresie życia, dla których opieka w formie hospicjum domowego lub poradni medycyny paliatywnej przestała być wystarczająca. Decyzję o objęciu pacjenta opieką hospicyjną podejmuje lekarz z hospicjum.

Świadczenia w warunkach stacjonarnych udzielane są przy zachowaniu całodobowego dostępu do lekarza i pielęgniarki przez 7 dni w tygodniu. Świadczenia hospicjum stacjonarnego obejmują również opiekę wyręczającą – polega ona na przyjęciu do hospicjum lub do oddziału medycyny paliatywnej pacjenta na okres nie dłuższy niż 10 dni.

Na podstawie: Nawigator Pacjenta

Opieka w hospicjum domowym (wizyty domowe) realizowana jest we współpracy z lekarzem i pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej. Masz całodobowy dostęp do świadczeń udzielanych przez lekarza i pielęgniarkę przez 7 dni w tygodniu.

Porady lekarskie odbywają się nie rzadziej niż 2 razy w miesiącu, a wizyty pielęgniarskie – nie rzadziej niż 2 razy w tygodniu. W ramach tej opieki możliwe jest bezpłatne wypożyczanie przez hospicja domowe sprzętu medycznego i pomocniczego.
Do hospicjum domowego przyjmowane są także dzieci poniżej 18. roku życia w schyłkowym okresie choroby nieuleczalnej, nad którymi opiekę w domu sprawuje przynajmniej jeden stały opiekun.

Na podstawie: Nawigator pacjenta

Możesz skorzystać z transportu sanitarnego, jeśli Twój lekarz (lekarz POZ lub AOS) wystawi Ci takie zlecenie.
Transport może być bezpłatny, częściowo płatny lub pełnopłatny.

Bezpłatny transport sanitarny przysługuje Ci, jeśli lekarz wystawi Ci zlecenie, abyś:
● podjął konieczne leczenie w placówce medycznej (np. gdy lekarz podczas wizyty domowej lub w miejscu udzielania świadczeń ambulatoryjnych stwierdzi potrzebę skierowania i transportu do szpitala) – zostaniesz wtedy przewieziony do najbliższej placówki, która wykonuje świadczenia danego rodzaju;
● kontynuował rozpoczęte leczenie (np. transport pacjenta z jednego szpitala do
drugiego w celu wykonania np. badań lub kontynuacji leczenia);
● a także jeśli masz dysfunkcję narządu ruchu uniemożliwiającą korzystanie ze środków transportu publicznego.

PAMIĘTAJ: z transportu sanitarnego nie korzysta się w przypadku stanów nagłego zagrożenia zdrowia lub życia – w takich sytuacjach wzywane jest pogotowie ratunkowe.

Na podstawie: Nawigator Pacjenta

Jeśli jesteś zdolny do samodzielnego poruszania się bez stałej pomocy innej osoby, ale przy korzystaniu ze środków transportu publicznego wymagasz pomocy innej osoby lub środka transportu publicznego dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych, przejazd środkami transportu sanitarnego jest finansowany w 40%.

Sfinansowanie takiego transportu na poziomie 40% jest możliwe, jeśli cierpisz na jedną z chorób wymienionych w rozporządzeniu (są to m.in. choroby krwi i narządów krwiotwórczych, choroby nowotworowe, psychiczne, układu nerwowego, oddechowego, trawiennego, krążenia, urazy i zatrucia). Twój stopień niesprawności określi lekarz wydając Ci zlecenie na przewóz.

W innych przypadkach przejazd środkami transportu sanitarnego do zakładu opieki zdrowotnej udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, tam i z powrotem, jest odpłatny.

Na podstawie: Nawigator Pacjenta

Transport sanitarny w POZ obejmuje:
● przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) na leczenie realizowane w trybie stacjonarnym;
● przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) na leczenie w trybie dziennym;
● przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) na pierwszorazową wizytę w poradni specjalistycznej albo leczenia stomatologicznego i z powrotem;
● przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu), w celu wykonania zabiegów i procedur medycznych wynikających z procesu leczenia realizowanego przez lekarza POZ,
do którego zadeklarowany jest świadczeniobiorca (pacjent), i z powrotem;
● przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) do zakładu długoterminowej opieki zdrowotnej.

Poradnia specjalista jest zobowiązana do zapewnienia transportu sanitarnego w przypadku kolejnych wizyt w danej poradni, jeżeli nadal utrzymują się wskazania do korzystania z niego.

Szpital odpowiada za transport sanitarny w przypadku, gdy:
● pacjent musi zostać przewieziony pomiędzy szpitalami;
● pacjent jest wypisywane do domu po pobycie w szpitalu (również na szpitalnym
oddziale ratunkowym), w przypadku dysfunkcji narządu ruchu (gdy pacjent nie może samodzielnie się poruszać).

Transport sanitarny „daleki” w POZ przysługuje, gdy występuje konieczność przewozu pacjenta na odległość przekraczającą „tam i z powrotem” łącznie 120 km lub leczyłeś się w szpitalu za granicą. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej konsultuje merytorycznie i ustala zasadność realizacji takiego transportu, ale decyzję podejmuje NFZ. Jeżeli z przyczyn losowych musiałeś skorzystać z pomocy medycznej w szpitalu za granicą i jednocześnie:
● Twój stan zdrowia jest stabilny przy wypisie, ale nie pozwala, byś samodzielnie wrócił do domu – zostaniesz przewieziony od granicy Polski do miejsca Twojego zamieszkania;
● wymagasz dalszego leczenia, a Twój stan zdrowia pozwala na uzyskanie wypisu i nie ma medycznych przeciwwskazań do przewozu – zostaniesz przewieziony od granicy Polski do placówki, która może Cię dalej leczyć, położonej najbliżej Twojego miejsca zamieszkania.

Na podstawie: Nawigator Pacjenta

Sposób refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych w Polsce zależy od regulacji prawnych i wskazań refundacyjnych.
Wskazania do refundacji określa rozporządzenie Ministra Zdrowia. Lista ta jest uaktualniana co dwa miesiące. Lekarz musi się kierować tymi wskazaniami przy ustalaniu poziomu odpłatności za lek.

Poziom refundacji leków jest zależny od wskazań refundacyjnych – ale składa się na nie często wiele składników. Nie chodzi tylko rozpoznanie konkretnej choroby, ale także np. o czas jej trwania (np. refundacja opatrunków na rany przewlekłe) czy przebieg i rodzaj dotychczasowego leczenia.
Pamiętaj również, że zasady refundacji leku (lub Twoja sytuacja) mogły się zmienić od czasu wystawienia recepty refundowanej przez lekarza specjalistę.

Leki są refundowane w określonych chorobach. Jeśli lekarz nie będzie miał dokumentacji potwierdzającej Twoją chorobę lub jej przebieg, nie będzie mógł wypisać leku z refundacją, ponieważ w przypadku kontroli zapłaci karę.
Ważne jest dostarczenie lekarzowi wszelkich niezbędnych dokumentów i zaświadczeń potwierdzających zasadność refundacji.

WAŻNE: Jeśli chcesz, żeby lekarz rodzinny powtórzył Ci receptę z refundacją, wystawioną przez specjalistę, musisz dostarczyć lekarzowi POZ nie tylko receptę od specjalisty, ale „informację dla lekarza POZ” z gabinetu specjalistycznego. Musi być ona czytelna i wyraźna. Powinny być w niej zawarte informacje na temat rozpoznania, jak i wskazań refundacyjnych dla zalecanego leku.

PAMIĘTAJ! Lekarz z poradni specjalistycznej ma obowiązek wystawić Ci recepty na leki, które Ci zaleca. Powinien także wystawić dokument z informacją dla lekarza POZ, jeśli będziesz wymagał/a kontynuacji leczenia w POZ. Zadbaj, by otrzymać taki czytelny dokument.

Obecnie każdy lekarz, czy to z poradni specjalistycznych NFZ, czy gabinetów prywatnych, ma możliwość wypisania leku z refundacją. To samo dotyczy uprawnień „S” (bezpłatne leki dla seniorów powyżej 75. roku życia).

Na podstawie: Nawigator Pacjenta

Wyroby medyczne to określenie dla całej gamy produktów przeznaczonych do stosowania u ludzi w celu zapobiegania, diagnozowania, monitorowania, leczenia, łagodzenia skutków choroby, urazu, upośledzenia, jak również do zastępowania lub mody kowania budowy anatomicznej lub procesu fizjologicznego.
Na niektóre z tych produktów możesz uzyskać zlecenie lub receptę od osoby uprawnionej pod warunkiem, że spełniasz określone w rozporządzeniu warunki (posiadasz określone rozpoznanie).
Na zlecenie możesz otrzymać np. pieluchomajtki, cewniki, sprzęt stomijny, zestawy infuzyjne do osobistych pomp insulinowych, protezy i ortezy ortopedyczne, balkoniki, wózki inwalidzkie, laski, kule, obuwie ortopedyczne. Na niektóre opatrunki specjalistyczne oraz paski do glukometru możesz z kolei uzyskać receptę.

Zlecenie na wyroby medyczne wypełnia oraz potwierdza lekarz, pielęgniarka lub inna osoba uprawniona. Jeżeli osoba wystawiająca nie ma możliwości potwierdzenia, robi to Oddział Wojewódzki NFZ. Receptę na wyroby medyczne może wystawić lekarz, pielęgniarka lub inna osoba uprawniona. W rozporządzeniu wskazano, który lekarz może ci wystawić zlecenie na określone wyroby. Nie zawsze będzie to lekarz POZ.

Zlecenie na wyrób medyczny może być wystawione tylko jeżeli pacjent posiada wymienione w rozporządzeniu rozpoznanie choroby. Określono również limit ilości poszczególnych wyrobów, jak również czas, po którym można wnioskować o kolejne zlecenie.

Na podstawie: Nawigator pacjenta

Wyroby medyczne możesz kupić w sklepach medycznych oraz w aptekach, które mają umowę z NFZ na realizację zaopatrzenia w wyroby medyczne. Nie obowiązuje tu rejonizacja.

Na podstawie: Nawigator Pacjenta

Osoba ubezpieczona w ZUS może składać wniosek o rentę, jeśli wyczerpie 182 dni zasiłku chorobowego i stan jej zdrowia nie rokuje poprawy. Druga

możliwość jest, gdy zakończy się okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, a stan zdrowia nie pozwala na powrót do pracy.

Renta z tytułu niezdolności do pracy przyznawana jest na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, który stwierdza niezdolność do pracy. Może wydać orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji (niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy) albo o częściowej niezdolności do pracy (utrata zdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami).

Wniosek o rentę można złożyć osobiście lub za pośrednictwem pracodawcy.

Rentę z tytułu niezdolności do pracy można otrzymać na stałe, jeśli nie ma możliwości odzyskania zdolności do pracy. Renta okresowa wypłacana jest, gdy są szanse na odzyskanie zdolności do pracy.

Kolejna możliwość to renta szkoleniowa przyznawana, gdy celowe jest przekwalifikowanie zawodowe.

Więcej o rentach ZUS: https://www.zus.pl/swiadczenia/renty

Osoby ubezpieczone w KRUS mogą uzyskać rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Jest to możliwe, gdy niezdolność powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od jego ustania. O niezdolności do pracy orzekają: 

• w pierwszej instancji lekarz rzeczoznawca KRUS, 
• w drugiej – komisja lekarska.
• Możliwe jest też wniesienie zarzutu (przez regionalnego lekarza rzeczoznawcę KRUS) dotyczącego wadliwości orzeczenia. Renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana na określony czas albo na stałe.
• Więcej o rentach KRUS: https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/swiadczenia/swiadczenia-z-ubezpieczenia-emerytalno-rentowego/renta-rolnicza-z-tytulu-niezdolnosci-do-pracy/

Gdy wyczerpany zostanie limit pobierania zasiłku chorobowego (182 dni), a stan zdrowia nadal nie pozwala na powrót do pracy, osoby chorujące onkologicznie ubezpieczone w ZUS mogą złożyć wniosek o wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego. Warunkiem jest rokowanie, że chory ma szansę na powrót do zdrowia i pracy. Świadczenie rehabilitacyjne jest przyznawane na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, jednak nie dłużej niż na rok.

Świadczenie rehabilitacyjne przyznawane jest na wniosek osoby zainteresowanej. Można go złożyć już 6 tygodni przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku chorobowego. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia i wywiad zawodowy z miejsca pracy. Wszystkie wzory dokumentów można pobrać z Internetu. Świadczenie przyznawane jest na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS oraz komisji lekarskiej ZUS, jeżeli wniesiony został sprzeciw od orzeczenia lekarskiego.

Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobom pobierającym:

• emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• zasiłek dla bezrobotnych,
• zasiłek przedemerytalny,
• świadczenie przedemerytalne,
• nauczycielskie świadczenie kompensacyjne
• oraz z tytułu urlopu dla poratowania zdrowia.

Nie mogą otrzymać go także, m.in. osoby przebywające na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym, tymczasowo aresztowane i odbywające karę pozbawienia wolności, a także jeżeli niezdolność do pracy jest wynikiem umyślnego przestępstwa lub wykroczenia.

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego jest niższa niż zasiłek chorobowy. Wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (przez pierwsze trzy miesiące) oraz 75% podstawy (za pozostały okres jego wypłacania). Osoba pobierająca świadczenie rehabilitacyjne jest chroniona przed

zwolnieniem z pracy przez trzy miesiące. Jeśli po tym okresie nadal jest niezdolna do pracy, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, bez winy pracownika.

Więcej informacji: https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/swiadczenie-rehabilitacyjne/z-ubezpieczenia-chorobowego

Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą ubiegać się o środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Dofinansowanie można otrzymać, m.in. na podjęcie działalności gospodarczej (max. 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia, osoba

niepełnosprawna musi być zarejestrowana w urzędzie pracy jako bezrobotna), dofinansowanie do kredytu bankowego oraz do refundacji składek.

Osoba z niepełnosprawnością prowadząca działalność gospodarczą ma prawo do refundacji składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalno-rentowe). Wysokość refundacji jest uzależniona od posiadanego stopnia niepełnosprawności:

• 100% refundacji dla osób ze znacznym stopniem,
• 60% dla osób z umiarkowanym stopniem,
• 30% dla osób z lekkim stopniem.

Więcej na ten temat: https://www.pfron.org.pl/osoby-niepelnosprawne/dofinansowanie-dzialalnosci-gospodarczej/refundacja-skladek-zus/

PFRON udziela też dofinansowania do turnusów rehabilitacyjnych oraz do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych.

Za pośrednictwem lokalnych samorządów osoba niepełnosprawna może uzyskać wsparcie PFRON-u w ramach programu Aktywny samorząd. Dofinansowywane są przedsięwzięcia (likwidacja barier – kryterium jest, m.in. rodzaj niepełnosprawności i jej stopień) oraz koszty związane z pomocą w uzyskaniu wykształcenia. Aby otrzymać środki, trzeba spełniać kryteria opisane w programie.

Możliwe jest dofinansowanie, m.in. do zakupu i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu, do szkoleń z obsługi sprzętu i utrzymania jego sprawności technicznej. Realizowana jest pomoc w uzyskaniu prawa jazdy, w zakupie sprzętu elektronicznego oraz oprogramowania. Można uzyskać pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego lub skutera inwalidzkiego o napędzie elektrycznym oraz wsparcie finansowe w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego sprzętu.

Dofinansowanie dotyczy też: zakupu protezy kończyny i utrzymania jej sprawności technicznej; utrzymania aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej; uzyskania wykształcenia na poziomie wyższym (Mogą z niego skorzystać osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

To propozycja dla uczących się w szkole policealnej, kolegium, szkole wyższej – studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia, jednolite studia magisterskie, studia podyplomowe lub doktorskie albo doktoranckie oraz dla osób, które przewód doktorski otworzyły poza studiami doktoranckimi).

Więcej o programie Aktywny Samorząd 2022: https://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualnosci/news/aktywny-samorzad-w-2022-roku/

Wnioski o dofinansowanie z PFRON-u składa się wyłącznie on-line w Systemie Obsługi Wsparcia: https://sow.pfron.org.pl/

Infolinia: 0 800 889 777, czynna poniedziałek-piątek w godz. 9.00-17.00

Ulgę rehabilitacyjną mogą odliczyć osoby niepełnosprawne lub ci, na których utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne. Są to: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice i rodzice współmałżonka, ojczym, macocha, rodzeństwo, zięciowie i synowe.

Ulgę możemy odliczyć w formularzu PIT-O, gdy wypełniamy PIT-37, PIT-36 lub PIT-28. W ramach ulgi rehabilitacyjnej można odliczyć udokumentowane fakturami wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związanymi z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

Do wydatków tych należą:

1. Wydatki nielimitowane (w PIT można odliczyć całą kwotę poniesionych wydatków):

• koszty adaptacji (do niepełnosprawności) i wyposażenia mieszkania;
• koszty przystosowania pojazdów mechanicznych dla potrzeb osób Niepełnosprawnych;
• zakup, naprawa i najem sprzętu rehabilitacyjnego;
• zakup, naprawa i najem wyrobów medycznych wymienionych w wykazie wyrobów medycznych oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie;
• odpłatny pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
• odpłatny pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie
• pielęgnacyjno-opiekuńczym;
• odpłatny pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywających na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej;
• wydatki na zabiegi rehabilitacyjne lub leczniczo-rehabilitacyjne;
• opieka pielęgniarska w domu w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się;
• opłacenie tłumacza języka migowego;
• kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
• odpłatny konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne;
• odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego, związane z pobytem na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładach rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia

2. Wydatki limitowane w uldze rehabilitacyjnej, czyli odliczenia od dochodu części poniesionych kosztów. W PIT można odliczyć maksymalnie 2 280 zł dla każdego z czterech rodzajów wydatków:

• opłacenie przewodników osób niewidomych oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu;
• utrzymanie psa asystującego przez osoby niewidome oraz z niepełnosprawnością narządu ruchu;
• używanie samochodu osobowego stanowiącego własność lub współwłasność OzN lub podatnika mającego tę osobę na utrzymaniu (potrzeby związane z przewozem na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne). Z ulgi może korzystać żona (nawet, jeśli pojazd jest zarejestrowany na męża, jeśli nie mają rozdzielności majątkowej);
• materiały higieniczne (pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne
• majtki, podkłady, wkłady anatomiczne).

Posiadanie dokumentów potwierdzających wysokość wydatków nie jest konieczne. Ale, na żądanie urzędu skarbowego, należy przedstawić dowody

potwierdzające odliczenie: wskazać osobę, którą opłacono jako przewodnika, przedstawić certyfikat psa asystującego, okazać dokument potwierdzający odbycie zabiegów rehabilitacyjnych, na które dojeżdżało się samochodem. Dowody te trzeba przechowywać przez 5 lat.

3. Wydatki na leki, jeśli lekarz specjalista uzna, że OzN powinna stosować leki na stałe lub czasowo. Pacjent, w razie kontroli, powinien przedstawić

zaświadczenie o konieczności przyjmowania leków. Odliczyć można kwotę powyżej 100 zł w miesiącu kalendarzowym (przykład: kupując leki za 150 zł w styczniu, odliczyć będzie można 50 zł; jeśli w lutym kupimy leki za 300 zł, odliczyć będzie można 200 zł). Wydatki trzeba udokumentować fakturą. Nie można odliczać suplementów diety i leków stosowanych np. w razie przeziębienia.

Więcej o uldze rehabilitacyjnej 

Na zasiłku chorobowym w ramach ZUS-u (nazywanym potocznie zwolnieniem Lekarskim) można przebywać nie dłużej niż 182 dni w roku. Osobie chorującej onkologicznie, która ma prawo do ubezpieczenia, przysługuje w tym okresie zasiłek w wysokości 80% podstawy jego wymiaru.

W styczniu 2022 r. zmieniły się przepisy i do tego okresu (182 dni) wliczane są wszystkie zwolnienia lekarskie, bez względu na rodzaj schorzenia, jeżeli przerwa między jedną a drugą niezdolnością do pracy nie przekroczy 60 dni.

Przykładowo, jeśli zachorujemy na nowotwór zaraz po zakończeniu leczenia złamania nogi i 30-dniowym zwolnieniu lekarskim, to, jeśli dostaniemy kolejne zwolnienie lekarskie, oba okresy przebywania na zasiłku chorobowym zsumują się i pozostanie do wykorzystania 152 dni. Jeśli przerwa między jedną a drugą chorobą i pobieraniem zasiłku będzie dłuższa niż dwa miesiące, do wykorzystania będą znów 182 dni. Po wyczerpaniu tego okresu, można wystąpić o świadczenie rehabilitacyjne lub rentę z tytułu niezdolności do pracy (w zależności od rokowań).

Osobom, które zachorowały i wcześniej rozwiązano z nimi umowę o pracę albo skończyła się ich umowa czasowa, zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni.

Więcej o zasiłkach chorobowych ZUS

Osoby ubezpieczone w ramach KRUS-u objęte są odrębnymi przepisami (okres zasiłkowy wynosi w tym przypadku 180 dni). Jego wysokość to stawka dzienna, pomnożona przez liczbę dni. Jeśli czasowa niezdolność do pracy trwa dłużej, można złożyć wniosek o przedłużenie zasiłku chorobowego na kolejne 180 dni.

Więcej o zasiłkach chorobowych KRUS

Jeśli wracasz do pracy po chorobie, która trwała dłużej niż 30 dni, konieczne jest wykonanie badań kontrolnych i zgoda lekarza medycyny pracy. Zdecyduje on, czy możesz wykonywać zadania na dotychczasowym stanowisku pracy.

Poddanie się badaniom i przedstawienie pracodawcy orzeczenia lekarskiego o zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku jest warunkiem dopuszczenia do pracy. Osoby z orzeczeniem stopnia niepełnosprawności mogą, ale nie muszą, poinformować pracodawcę o tym fakcie.

Pracownik ze znacznym bądź umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie może pracować dłużej niż 7 godzin na dobę (35 godzin tygodniowo). Osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności – dłużej niż 8 godzin na dobę (40 godzin/tyg.).

Osoba niepełnosprawna nie może pracować nocą i w godzinach nadliczbowych. Wyjątkiem są pracownicy ochrony.

Zgoda na pracę dodatkową może być wydana również na wniosek pracownika przez lekarza medycyny pracy albo prowadzącego leczenie.

Osoba niepełnosprawna może korzystać z dodatkowej, płatnej przerwy w pracy (15 minut).

Osoby ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają prawo do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym. Urlop ten przysługuje po przepracowaniu jednego roku od uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności. Urlop niewykorzystany przechodzi na kolejny rok.

Osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają prawo do zwolnienia z pracy z zachowaniem wynagrodzenia za czas wykonywania specjalistycznych badań, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy (jeśli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy).

Pracownik z niepełnosprawnością znaczną lub umiarkowaną ma prawo do skorzystania (raz w roku) z 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym (np. z dofinansowaniem PFRON-u).

Więcej o uprawnieniach pracowników z orzeczoną niepełnosprawnością

Osoba chorująca onkologicznie bardzo często doświadcza obniżenia sprawności i dlatego może ubiegać się o orzeczenie stopnia niepełnosprawności. Pozwoli jej to korzystać z dodatkowej pomocy i wsparcia. Orzeczenie wydawane jest na wniosek osoby zainteresowanej, można go składać na każdym etapie leczenia. W przypadku dzieci do lat 16, także chorujących onkologicznie, orzeka się niepełnosprawność bez wskazania jej stopnia.

Orzekaniem zajmują się powiatowe bądź miejskie zespoły ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności. Dokumenty (wniosek, zaświadczenie lekarskie) można pobrać ze stron internetowych samorządów powiatowych, miast na prawach powiatu albo instytucji (np. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie).

Wniosek wypełnia się samodzielnie, natomiast zaświadczenie lekarskie powinien wypełnić lekarz onkolog lub inny lekarz prowadzący leczenie. Może wystawić je także lekarz rodzinny. Zaświadczenie lekarskie ważne jest 30 dni, powinno zawierać informacje o wszystkich chorobach pacjenta mogących mieć wpływ na jego sprawność (nie tylko onkologicznych). Powyższe dokumenty, wraz z kopią dokumentacji medycznej poświadczoną przez lekarza, należy złożyć w zespole ds. orzekania w miejscu stałego pobytu.

Wniosek można złożyć w zespole znajdującym się w innej miejscowości, jeśli:

1. z powodu leczenia onkologicznego musieliśmy czasowo przeprowadzić się i
2. przebywamy poza domem dłużej niż dwa miesiące.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności może zostać przyznane na czas określony, np. okres roku, dwóch lat albo na stałe. Jest to indywidualnie rozpatrywane. Po upływie ważności orzeczenia czasowego można złożyć kolejny wniosek o orzeczenie stopnia niepełnosprawności. Od orzeczenia

wydanego przez powiatowy/miejski zespół przysługuje odwołanie do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności, a dalej do rejonowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Uzyskanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności nie oznacza, że przysługuje nam renta z tytułu niezdolności do pracy. W tej sprawie decyzje podejmują instytucje ubezpieczenia społecznego (ZUS, KRUS). Orzeczenie upoważnia do korzystania z szeregu przywilejów, jakie mają osoby z niepełnosprawnością. Ich zakres zależy od orzeczonego stopnia niepełnosprawności.

Więcej informacji na ten temat

Zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych

Uprawnienie to dotyczy osób z niepełnosprawnością w stopniu znacznym i umiarkowanym (bez względu na rodzaj schorzenia) oraz w stopniu lekkim (z powodu niepełnosprawności narządu ruchu), które kupują na własne potrzeby sprzęt rehabilitacyjny (wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe). Transakcje te są zwolnione od podatku od czynności cywilnoprawnych.

Aby skorzystać ze zwolnienia, nie trzeba składać deklaracji PCC ani żadnego innego wniosku. Uprawniona osoba z niepełnosprawnością, która kupuje np. samochód na własny użytek, nie składa deklaracji PCC w urzędzie skarbowym. Ulga nie dotyczy jednak wszystkich czynności cywilnoprawnych, np. zakupu nieruchomości na rynku wtórnym. Od takiej transakcji osoba z niepełnosprawnością

musi zapłacić podatek.

Brak opłaty za psa

Niektóre gminy pobierają lokalny podatek z tytułu posiadania psa. Z opłaty tej zwolnione są osoby, które mają orzeczenie o dowolnym stopniu niepełnosprawności a ich zwierzę jest psem asystującym (posiada certyfikat). Z podatku zwolnieni są też właściciele innych psów, jeśli mają orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności.

Uprawnienia i ulgi w transporcie kolejowym PKP

Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji mają prawo do:

• 37 proc. ulgi na bilety w klasie 2. pociągów pospiesznych, ekspresowych, IC i EC;
• 49 proc. ulgi na bilety w klasie 2. pociągów osobowych.

Jeśli towarzyszy im opiekun, jego bilet można kupić z 95 % ulgą.

Osoby niewidome w stopniu znacznym mają prawo do:

• 51 proc. ulgi na zakup biletów w klasie 2. pociągów pospiesznych, ekspresowych,
• IC i EC;
• 93 proc. ulgi na zakup biletów w klasie 2. pociągów osobowych.

Opiekun osoby niewidomej może skorzystać z 95 % ulgi.

Prawo do asysty

Osoby o ograniczonej sprawności narządu ruchu mają prawo do asysty na kolei. Asystent pomaga poruszać się po dworcu (wsiąść, wysiąść i przesiąść się). Asystę realizuje drużyna konduktorska, której trzeba zgłosić potrzebę takiego wsparcia. Z asysty można skorzystać na wielu stacjach kolejowych w Polsce i za granicą. Więcej informacji na temat tej procedury i lista stacji

Uprawnienia w komunikacji miejskiej

Ulgi na przejazdy komunikacją miejską zależą od decyzji lokalnych samorządów i są ustalane na drodze uchwały. Często, osoby z niepełnosprawnością w stopniu znacznym, są całkowicie zwolnione z opłaty. Osobom z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym niektóre gminy przyznają prawo do przejazdów darmowych albo za 50 % odpłatnością. W innych miejscowościach osoby te muszą kupować bilety bez zniżki. Są też samorządy zezwalające na darmową komunikację wszystkim osobom, bez względu na stopień niepełnosprawności.

Tu można sprawdzić, jakie zniżki są w Państwa miejscowości

Uprawnienia w przelotach samolotami i asysta na lotniskach

Osoby z niepełnosprawnością poruszające się na wózkach mogą skorzystać z pomocy w podróży samolotem. Na lotnisku mogą liczyć na wsparcie asystenta oraz skorzystać z wózka lotniskowego (po nadaniu swojego wózka jako bagaż). Pomoc w tym zakresie zapewniają linie lotnicze, które należy uprzedzić o swojej podróży. Najczęściej jest to minimum 48 godzin przed wylotem.

Osoba z niepełnosprawnością podwożona jest pod samolot samochodem wyposażonym w podnośnik.

Pies przewodnik może być ze swoim właścicielem na pokładzie.

Asystenci w miejscu rozpoczęcia podróży i w miejscu docelowym pomagają osobie z niepełnosprawnością dostać się na pokład samolotu i z niego wysiąść oraz przemieścić się do strefy odbioru bagażu.

Wiele linii lotniczych, zwłaszcza obsługujących dalekie trasy, dysponuje tzw. schodołazami dla wózków a w samolotach ma dostosowane fotele, toalety i pokładowe wózki inwalidzkie.

Podróż liniami LOT

Podróż liniami WizzAir

Podróż liniami RyanAir

Karta parkingowa

Karta parkingowa wydawana jest na wniosek, przez zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności, który działa w mieście lub powiecie. Nie przysługuje każdej osobie z niepełnosprawnością. Karta parkingowa wydawana jest osobie posiadającej orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem prawa do ulg i uprawnień oraz zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Karta przysługuje też osobie przed ukończeniem 16 lat. Może ją również otrzymać placówka, która ma pod opieką osoby z niepełnosprawnością.

Z prawa do karty parkingowej może skorzystać osoba z niepełnosprawnością ruchową w stopniu znacznym. Prawo do kary nie jest uzależnione od symbolu niepełnosprawności, ale od tego, czy osoba ma znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. W przypadku stopnia umiarkowanego orzeczenie powinno być oznaczone jednym z symboli: 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna) oraz 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia). Osoba powinna mieć też stwierdzone wystąpienie znacznego ograniczenia możliwości samodzielnego poruszania się.

Dla pacjentów onkologicznych oznacza to, że; jeśli mają orzeczony jeden z dwóch w/w stopni niepełnosprawności, któremu towarzyszy orzeczenie o ograniczonej możliwości poruszania się; mogą starać się o wydanie karty parkingowej.

Więcej o kartach parkingowych

Usługi pocztowe

Każda placówka Poczty Polskiej ma okienko z oznaczeniem do obsługi osób z niepełnosprawnością. Na pocztę można wejść z psem asystującym. Osoby z niepełnosprawnością ruchu nie muszą odbierać przesyłek osobiście. Mogą złożyć wniosek o skorzystanie z usługi dostarczania przesyłek do domu (przyjmie go od nich listonosz).

Wnioski i usługi pocztowe dla osób z niepełnosprawnością

Dostępność architektoniczna i cyfrowa

Podmioty publiczne (szpitale, przychodnie, domy pomocy społecznej, urzędy, dworce itp.) muszą spełniać wymogi dostępności. Osoba mająca problem z poruszeniem się ma prawo dostać się do każdego miejsca publicznie dostępnego.

Dostępne powinny być także strony internetowe i aplikacje, które muszą odpowiadać potrzebom osób niewidomych i niedowidzących. Dotyczy to także możliwości czytania i pobierania dokumentów urzędowych, wzorów umów i innych pism.

W urzędach administracji rządowej i samorządowej, organach kontroli państwowej i sądach powinni zostać wyznaczeni koordynatorzy dostępności. Można się do nich zwrócić o pomoc w przypadku problemów z dostępem. Jeśli problem nie zostanie rozwiązany, osobie z niepełnosprawnością przysługuje prawo do złożenia skargi dotyczącej braku dostępności (skargę składa się do PFRON-u).

Formularz skargi do PFRON-u