Znajdziesz tu ścieżkę pacjenta, która zawiera informacje na temat diagnostyki i leczenia.
Treści, które znajdują się na stronie zostały opracowane zgodnie z najnowszymi obowiązującymi standardami medycznymi. Pamiętaj, jednak że każdy przypadek jest inny, dlatego o wszystko dopytuj swojego lekarza. Trzymamy za Ciebie kciuki!
Ostatnia aktualizacja: 13 września 2023
Czym są i jakie objawy mogą dać chłoniaki indolentne?
Chłoniaki indolentne to grupa nowotworów układu chłonnego, których cechą jest powolny (indolentny), zwykle wieloletni przebieg kliniczny. Celem leczenia chłoniaków indolentnych jest utrzymanie trwałej kontroli choroby (wydłużenie czasu do jej progresji), przy jak najniższej toksyczności terapii i zachowaniu dobrej jakości życia pacjentek i pacjentów.
Chłoniaki indolentne zwane są także chłoniakami nie-Hodgkina (ich angielska nazwa to indolent Non-Hodgkin Lymphoma – w skrócie NHL). Rozwijają się z dojrzałych limfocytów B, lub rzadziej z limfocytów T. Limfocyty to komórki układu odpornościowego, które posiada każdy zdrowy człowiek. Odpowiadają za produkcję przeciwciał, czyli białek broniących nas przed infekcjami. W przypadku chłoniaków indolentnych dochodzi do niekontrolowanego namnażania się komórek krwinek białych lub do ich zaburzonej śmierci. Obydwa zjawiska są spowodowane zaburzeniami genetycznymi.
W nowotworach hematologicznych często obserwujemy problemy z odpornością, objawiające się częstymi, nawracającymi infekcjami. Ich przyczyną jest wadliwe funkcjonowanie limfocytów (nieprawidłowa produkcja przeciwciał, nieprawidłowe rozpoznawanie i zabijanie patogenów). Chłoniaki indolentne mogą wystąpić w każdej grupie wiekowej, jednakże najczęściej dotyczą ludzi starszych, po 65 -70 roku życia.
WAŻNE! Cechą charakterystyczną chłoniaków indolentnych są różne strategie postępowania terapeutycznego. Zależą one od stanu pacjenta, wyników badań i objawów. Nie wszyscy chorzy muszą rozpoczynać leczenie w momencie otrzymania diagnozy! Zbyt wczesne wdrożenie leczenia może pogorszyć komfort życia pacjentów i zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych np. ciężkich infekcji. Dlatego często pierwszą strategią postępowania bywa strategia uważnej obserwacji (watch and wait). Dopiero pojawienie się objawów ogólnych lub istotnych zmian w morfologii krwi (niedokrwistość, małopłytkowość) są wskazaniem do włączenia leczenia. Decyzję o jego rozpoczęciu i przebiegu podejmuje lekarz.
Chłoniaka grudkowego
- (FL, ang. Follicular Lymphoma) – nowotwór wywodzący się z limfocytów B, ośrodków rozmnażania grudek chłonnych. Choroba zaczyna się najczęściej w jednym węźle chłonnym, powodując jego stopniowe powiększanie się. Z czasem zaczyna dawać przerzuty do innych węzłów chłonnych, a w późniejszej fazie także do szpiku. Przez długi czas uważano, że chłoniak grudkowy jest chorobą nieuleczalną. Obecnie wiadomo, że może być całkowicie wyleczony, pod warunkiem, że jest rozpoznany w I lub II stadium! Stanowi ok. 7 % wszystkich nowotworów układu chłonnego rozpoznawanych w Polsce.
Chłoniaka strefy brzeżnej
- (MZL, ang. Marginal Zone Lymphoma) – nowotwór wywodzący się z limfocytów B strefy brzeżnej grudki chłonnej. Może występować w węzłach chłonnych albo poza nimi – np. m.in. w żołądku, tarczycy, oczodole lub płucach. Chłoniaki strefy brzeżnej często współwystępują z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak choroba Hashimoto, choroba Sjogrena, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), czy układowy toczeń rumieniowaty (SLE). Ich podłożem mogą być także przewlekłe infekcje bakteryjne. Stanowią ok. 10-15% wszystkich chłoniaków.
Chłoniaka limfoplazmocytowego
- (Makroglobulinemia Waldenströma) – nowotwór z małych limfocytów B, komórek limfoplazmatycznych i plazmocytów (różnych typów białych krwinek), przebiegający zwykle z zajęciem szpiku kostnego, czasami węzłów chłonnych i śledziony. Częściej chorują na niego mężczyźni.
Chłoniaka skórnego T-komórkowego
- (CTCL, ang. Cutaneous T-cell Lymphoma) – nowotwór, który rozwija się pierwotnie w skórze, ale za pośrednictwem układu limfatycznego może się rozprzestrzeniać do węzłów chłonnych i innych narządów.
Przewlekłą białaczkę limfocytową
Wszystkie informacje o PBL, zwanej chłoniakiem z małych limfocytów B znajdziesz tutaj
Jakie objawy mogą dać chłoniaki indolentne?
Chłoniaki indolentne to w większości przypadków nowotwory skąpoobjawowe. Pacjentki i pacjenci przez wiele lat mogą nie mieć żadnych objawów chorobowych! Łagodny okres choroby może trwać kilka, nawet kilkanaście lat. Chorzy są zazwyczaj kierowani do specjalisty z powodu nieprawidłowości w wynikach morfologii krwi takich jak: zwiększona liczba białych krwinek, obniżenie stężenia hemoglobiny lub krwinek płytkowych (leukocytoza, niedokrwistość, małopłytkowość). Część osób trafia do lekarza także z powodu niebolesnego, trwającego kilka miesięcy powiększenia węzłów chłonnych. W przypadku chłoniaków indolentnych w badaniach obrazowych często możemy stwierdzić powiększone węzły chłonne i/lub śledzionę. Po łagodnej i skąpoobjawowej fazie choroby zazwyczaj następuje okres zaostrzenia. Zdarza się jednak, że u części osób objawy choroby są bardzo nasilone i zagrażają życiu od początku jej wystąpienia.
Do najczęstszych objawów chłoniaków indolentnych należą:
- powiększone węzły chłonne, które mogą powodować ucisk przyległych narządów, co może wywołać kaszel, uczucie duszności, ból brzucha, ból pleców czy ból w klatce piersiowej, a nawet trudności w oddychaniu;
- stany gorączkowe lub podgorączkowe;
- nocne poty;
- osłabienie i przewlekłe zmęczenie;
- utrata apetytu;
- zmniejszenie masy ciała;
- uczucie pełności w jamie brzusznej;
- w przypadku chłoniaka skóry objawy skórne – wykwity skórne, świąd, wysypka;
- powiększona wątroba i/lub śledziona;
- w przypadku chłoniaka strefy brzeżnej – dysfunkcje przewodu pokarmowego: bóle w nadbrzuszu, zgaga, odbijania, biegunki, kolki jelitowe, objawy krwawienia-smoliste stolce, „fusowate” wymioty.
Obecnie w znacznej większości przypadków nie ma jeszcze możliwości całkowitego wyleczenia chłoniaków indolentnych. Celem leczenia jest doprowadzenie do remisji choroby, czyli ustąpienia jej objawów i poprawy komfortu życia pacjentów. Chłoniaki indolentne charakteryzują się tendencją do nawrotów i różnym czasem utrzymywania się odpowiedzi po leczeniu. U ok 3-10 % chorych może dojść do przemiany (transformacja Richtera) w chłoniaka agresywnego, wymagającego intensywnego leczenia.
Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na chłoniaki indolentne i profilaktyka:
Przyczyny większości chłoniaków indolentnych nie są znane. Wiadomo jednak że pewną rolę mogą odgrywać predyspozycje genetyczne, np. krewni I stopnia osób chorujących na chłoniaka, wykazują znacznie zwiększone ryzyko zachorowania na podobny nowotwór. W niektórych przypadkach można także zidentyfikować czynniki genetyczne, środowiskowe i infekcyjne, które mogą być przyczyną rozwoju chłoniaków indolentnych.
Warto zwrócić uwagę na niektóre możliwe przyczyny rozwoju chłoniaków:
- wiek powyżej 65 roku życia,
- predyspozycje genetyczne – krewni chorujący na chłoniaki,
- zakażenia wirusowe, w tym zakażenie wirusem HIV, wirusem Epsteina i Barr (EBV), wirusem zapalenia wątroby typu C,
- zakażenia bakteryjne (H. Pylori, Chlamydia pistacci ),
- kontakt z substancjami chemicznymi (pestycydy, farby, lakiery), czy też narażenie na promieniowanie jonizujące.
- niedobory odporności, zarówno wrodzone jak i nabyte np. u biorców przeszczepów lub chorych na AIDS.
Program profilaktyczny
Nie istnieją badania profilaktyczne/screeningowe (jak w przypadku raka piersi czy jelita grubego), które pozwalają na wcześniejsze wykrywanie chłoniaków indolentnych. Zgodnie z europejskimi wytycznymi badania screeningowe nie są rekomendowane ani w populacji ogólnej, ani u krewnych chorych na chłoniaki.
Informacji o leczeniu chłoniaków szukaj na stronie Fundacji Pokonaj Chłoniaka: chloniak.org, oraz na stronie społeczności pacjenckiej na Facebooku NiePochłonięci-Pokonaj chłoniaka
Znajdziesz tam wiarygodne treści, które powstały we współpracy z lekarzami i ekspertami z dziedziny hematologii.