Jak wygląda leczenie wspomagające w szpiczaku plazmocytowym?

Z uwagi na zwiększone ryzyko pogorszenia funkcji nerek, które może być spowodowane odkładaniem się cząsteczek białka monoklonalnego, na każdym etapie leczenia szpiczaka plazmocytowego, należy chronić nerki. Ważne jest stosowanie następujących zasad i wskazówek:

Z uwagi na zwiększoną resorpcję kostną w szpiczaku plazmocytowym, po wykonaniu wyjściowych badań obrazowych układu kostnego, lekarz może zalecić specjalistyczną terapię, dobraną indywidualnie dla każdego pacjenta i pacjentki.

1. W przypadku złamań kompresyjnych kręgosłupa zaleca się konsultację neurochirurgiczną lub/i ortopedyczną oraz rozważenie leczenia operacyjnego (vertebroplastyka, zabiegi stabilizujące)
2. W przypadku złamań patologicznych lub zmian zagrażających złamaniem stosuje się zabiegi rekonstrukcyjne, stabilizujące.
3. Wdrożenie terapii przeciwdziałającej osteoporozie (bisfosfoniany, kwas zoledronowy, denosumab), poza powyższymi lekami, lekarz prowadzący może włączyć także suplementację wapnia i witaminy D3, aby umożliwić odbudowę kostną.
4. Należy pamiętać o przeprowadzeniu sanacji jamy ustnej przed wdrożeniem terapii powyższymi lekami. Zmniejszy to prawdopodobieństwo poważnego działania niepożądanego związanego z ich używaniem (m.in. zapobiegnie jałowej martwicy żuchwy).

Często w przypadku późniejszego rozpoznania szpiczaka plazmocytowego pierwszym objawem, który skłania chorych do kontaktu z lekarzem jest ból. W naszym społeczeństwie istnieje wiele mylnych przekonań, że “choroba musi boleć”, “jak boli to organizm walczy”. Ból jest sygnałem alarmowym, który ma skłonić nas do działania. Należy zrobić wszystko, żeby nie bolało! W trakcie bólu w organizmie wydziela się wiele substancji prozapalnych, nasilających niekorzystne działanie nowotworu. Dodatkowo nieskuteczna, niewystarczająca terapia przeciwbólowa – z uwagi na utrwalanie się szlaków przekazywania bodźców bólowych – może spowodować utrwalenie się odczuwania bólu. Nawet gdy powód jego wystąpienia ulegnie wyleczeniu. Dlatego należy:

• Informować lekarza o bólu, jego charakterze (kłujący, piekący, przeszywający, pulsujący, tętniący itp), częstości występowania i okoliczności w jakich występuje, lokalizacji bólu i jego nasileniu, długości trwania (ból przewlekły, przerywany).
• W przypadku stosowania zaleconych leków przeciwbólowych, jeżeli ich działanie nie jest wystarczające, ponownie zgłaszać lekarzowi aby zmodyfikował ich dawkę, rodzaj. Tak aby nie bolało!
• Często pomocnym w złagodzeniu  dolegliwości bólowych jest właśnie skorzystanie z form opieki paliatywnej (poradnia paliatywna, hospicjum domowe, poradnia leczenia bólu przewlekłego). W takim miejscu specjaliści pomogą dopasować terapię przeciwbólową do potrzeb chorego.

Chorzy na szpiczaka plazmocytowego mają znacznie zwiększone ryzyko zapadania na infekcje. Wynika to z faktu, iż objęte procesem nowotworowym komórki – plazmocyty, są częścią układu odpornościowego, odpowiedzialnego za walkę z drobnoustrojami. Z powodu choroby ta funkcja zostaje utracona. Dlatego też należy:

• reagować na wszelkie symptomy infekcji (np. gorączka, kaszel, ból gardła, ból i problemy z oddawaniem moczu), kontaktować się z lekarzem POZ w celu jak najszybszego wdrożenia terapii. W przypadku choroby nowotworowej nie zwlekamy z włączeniem terapii antybiotykami, można zastosować każdy antybiotyk tak jak u osoby zdrowej, z zaznaczeniem, aby zwrócić uwagę na dostosowanie dawki leku do aktualnej wydolności nerek.
• wykonywać szczepienia ochronne: przeciw grypie co roku, pełne szczepienie przeciw infekcji wirusem SarsCoV2, szczepienie przeciw pneumokokom powtarzane co 4-5 lat, przeciwko półpaścowi. Więcej dowiesz się, klikając tutaj.

• może się zdarzyć, że w przypadku bardzo częstych infekcji lekarz prowadzący, po rozważeniu aktualnych wskazań, może zaproponować podanie dożylne białek odporonościowych (immunoglobulin) od zdrowych dawców. To pomoże zmniejszyć ryzyko wystąpienia kolejnych infekcji. 

Szpiczak plazmocytowy zwiększa znacznie ryzyko wystąpienia zdarzeń zakrzepowo zatorowych (np. zakrzepica, zatorowość płucna). Dodatkowo stosowane leki przeciw szpiczakowi, szczególnie grupa leków immunomodulujących (talidomid, lenalidomid, pomalidomid), podwyższają to ryzyko. Zwiększa je także każde unieruchomienie chorego w łóżku, zmniejszona aktywność fizyczna związana z bólem i niepełnosprawnością, infekcje i stany zapalne, odwodnienie, palenie papierosów. Z tych powodów należy:

• wykonywać każdą możliwą formę ruchu dostosowaną do swojej sytuacji zdrowotnej, nawet leżąc w łóżku starać się nie rezygnować z możliwych form aktywności;
• dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu;
• jest wysoce prawdopodobne, że lekarz prowadzący włączy państwu leki zmniejszające ryzyko zatorowe (preparaty heparyny drobnocząsteczkowej, pochodne kwasu acetylosalicylowego).