Jak wygląda leczenie wspomagające w szpiczaku plazmocytowym?

W naszym społeczeństwie istnieje mylne przekonanie, że skorzystanie ze wsparcia opieki hospicyjnej, jest możliwe tylko w momencie gdy pozostali lekarze odstąpią od leczenia. W przypadku wielu problemów onkologicznych – a szpiczaka plazmocytowego szczególnie – chorzy często wymagają wsparcia paliatywnego już na początku leczenia. Wiąże się to z takimi objawami szpiczaka jak: nasilone bóle układu kostnego, liczne złamania i związana z nimi niepełnosprawność, objawy niepożądane związane z chemioterapią. Po wdrożeniu terapii cytostatycznej w kolejnych tygodniach/ miesiącach bardzo często dochodzi do poprawy stanu ogólnego pacjentów. W każdej chwili można wstrzymać korzystanie z leczenia paliatywnego i ponownie do niego powrócić, jeżeli wystąpi taka potrzeba.

Z uwagi na wiele problemów klinicznych, których powodem może być szpiczak plazmocytowy na każdym etapie diagnozy, leczenia, obserwacji, chorzy mogą wymagać wsparcia ze strony zespołu opieki paliatywnej.  Oto formy opieki, z których mogą skorzystać pacjentki i pacjenci: 

  • poradnia leczenia bólu przewlekłego
  • poradnia medycyny paliatywnej
  • opieka hospicyjna domowa
  • opieka hospicyjna stacjonarna 

Na czym polega leczenie wspomagające dla chorych na szpiczaka plazmocytowego?

Zapobieganie niewydolności nerek Zwiń Rozwiń

Z uwagi na zwiększone ryzyko pogorszenia funkcji nerek, które może być spowodowane odkładaniem się cząsteczek białka monoklonalnego, na każdym etapie leczenia szpiczaka plazmocytowego, należy chronić nerki. Ważne jest stosowanie następujących zasad i wskazówek:

Nawadnianie organizmu

Jeżeli lekarz nie zaleci indywidualnych wskazówek, należy przyjmować przynajmniej 2 litry płynów na dobę (2 litry to ok 10 szklanek płynów!!!)

Unikanie niektórych leków

Sięgając po doraźne leki przeciwbólowe należy unikać leków niesterydowych, przeciwzapalnych takich jak: ibuprofen, naproksen, diklofenak . To jedne z najbardziej nefrotoksycznych leków, które źle wpływają na nerki!

Rezygnacja z ziół

Należy unikać preparatów pochodzenia roślinnego, czyli wszelkich  ziół i leków ziołowych. Nie wolno ich zażywać  bez konsultacji z lekarzem prowadzącym! Zioła  często zawierają substancje o silnym działaniu, czasami nieznane i dotychczas niezbadane. Mogą one wchodzić w interakcje z lekami przyjmowanymi z zalecenia lekarza i wywoływać groźne, szkodliwe reakcje, łącznie ze zmniejszeniem skuteczności stosowanej chemioterapii. Zioła mogą również zawierać substancje silnie uszkadzające nerki (przykładem jest choroba nerek wywoływana przez chińskie zioła, tzw. nefropatia ziół chińskich).

Wykonywanie zabiegu plazmaferezy

W przypadku bardzo wysokiego poziomu białka monoklonalnego we krwi, wykonuje się zabieg plazmaferezy –  czyli oczyszczania osocza z nadmiaru białek. Podczas zabiegu pobieramy krew od pacjenta lub pacjentki, oczyszczamy ją i ponownie oddajemy pacjentowi.  Często istnieje konieczność wykonywania tego  zabiegu przy rozpoznaniu choroby lub przy kolejnych progresjach.

Korzystanie z porad innych specjalistów

Korzystając z porad  specjalistów innych niż onkolog, zawsze trzeba poinformować ich  o rozpoznaniu choroby podstawowej, o ewentualnym występowaniu już  pogorszeniu funkcji nerek i o stosowanych obecnie lekach. Dzięki temu kolejny lekarz specjalista, włączając swoje zalecenia mógł dopasować rodzaj leku, jego dawkę do aktualnej wydolności  nerek.

Leczenie przeciw osteoporozie i osteolizie Zwiń Rozwiń

Z uwagi na zwiększoną resorpcję kostną w szpiczaku plazmocytowym, po wykonaniu wyjściowych badań obrazowych układu kostnego, lekarz może zalecić specjalistyczną terapię, dobraną indywidualnie dla każdego pacjenta i pacjentki.

  1. W przypadku złamań kompresyjnych kręgosłupa zaleca się konsultację neurochirurgiczną lub/i ortopedyczną oraz rozważenie leczenia operacyjnego (vertebroplastyka, zabiegi stabilizujące)
  2. W przypadku złamań patologicznych lub zmian zagrażających złamaniem stosuje się zabiegi rekonstrukcyjne, stabilizujące.
  3. Wdrożenie terapii przeciwdziałającej osteoporozie (bisfosfoniany, kwas zoledronowy, denosumab), poza powyższymi lekami, lekarz prowadzący może włączyć także suplementację wapnia i witaminy D3, aby umożliwić odbudowę kostną.
  4. Należy pamiętać o przeprowadzeniu sanacji jamy ustnej przed wdrożeniem terapii powyższymi lekami. Zmniejszy to prawdopodobieństwo poważnego działania niepożądanego związanego z ich używaniem (m.in. zapobiegnie jałowej martwicy żuchwy).

Leczenie przeciwbólowe Zwiń Rozwiń

Często w przypadku późniejszego rozpoznania szpiczaka plazmocytowego pierwszym objawem, który skłania chorych do kontaktu z lekarzem jest ból. W naszym społeczeństwie istnieje wiele mylnych przekonań, że “choroba musi boleć”, “jak boli to organizm walczy”. Ból jest sygnałem alarmowym, który ma skłonić nas do działania. Należy zrobić wszystko, żeby nie bolało! W trakcie bólu w organizmie wydziela się wiele substancji prozapalnych, nasilających niekorzystne działanie nowotworu. Dodatkowo nieskuteczna, niewystarczająca terapia przeciwbólowa – z uwagi na utrwalanie się szlaków przekazywania bodźców bólowych – może spowodować utrwalenie się odczuwania bólu. Nawet gdy powód jego wystąpienia ulegnie wyleczeniu. Dlatego należy:

  • Informować lekarza o bólu, jego charakterze (kłujący, piekący, przeszywający, pulsujący, tętniący itp), częstości występowania i okoliczności w jakich występuje, lokalizacji bólu i jego nasileniu, długości trwania (ból przewlekły, przerywany).
  • W przypadku stosowania zaleconych leków przeciwbólowych, jeżeli ich działanie nie jest wystarczające, ponownie zgłaszać lekarzowi aby zmodyfikował ich dawkę, rodzaj. Tak aby nie bolało!
  • Często pomocnym w złagodzeniu  dolegliwości bólowych jest właśnie skorzystanie z form opieki paliatywnej (poradnia paliatywna, hospicjum domowe, poradnia leczenia bólu przewlekłego). W takim miejscu specjaliści pomogą dopasować terapię przeciwbólową do potrzeb chorego.

Zapobieganie zakażeniom Zwiń Rozwiń

Chorzy na szpiczaka plazmocytowego mają znacznie zwiększone ryzyko zapadania na infekcje. Wynika to z faktu, iż objęte procesem nowotworowym komórki – plazmocyty, są częścią układu odpornościowego, odpowiedzialnego za walkę z drobnoustrojami. Z powodu choroby ta funkcja zostaje utracona. Dlatego też należy:

  • reagować na wszelkie symptomy infekcji (np. gorączka, kaszel, ból gardła, ból i problemy z oddawaniem moczu), kontaktować się z lekarzem POZ w celu jak najszybszego wdrożenia terapii. W przypadku choroby nowotworowej nie zwlekamy z włączeniem terapii antybiotykami, można zastosować każdy antybiotyk tak jak u osoby zdrowej, z zaznaczeniem, aby zwrócić uwagę na dostosowanie dawki leku do aktualnej wydolności nerek.
  • wykonywać szczepienia ochronne: przeciw grypie co roku, pełne szczepienie przeciw infekcji wirusem SarsCoV2, szczepienie przeciw pneumokokom powtarzane co 4-5 lat, przeciwko półpaścowi. Więcej dowiesz się, klikając tutaj.
  • może się zdarzyć, że w przypadku bardzo częstych infekcji lekarz prowadzący, po rozważeniu aktualnych wskazań, może zaproponować podanie dożylne białek odporonościowych (immunoglobulin) od zdrowych dawców. To pomoże zmniejszyć ryzyko wystąpienia kolejnych infekcji. 

Zapobieganie zdarzeniom zakrzepowo-zatorowym Zwiń Rozwiń

Szpiczak plazmocytowy zwiększa znacznie ryzyko wystąpienia zdarzeń zakrzepowo zatorowych (np. zakrzepica, zatorowość płucna). Dodatkowo stosowane leki przeciw szpiczakowi, szczególnie grupa leków immunomodulujących (talidomid, lenalidomid, pomalidomid), podwyższają to ryzyko. Zwiększa je także każde unieruchomienie chorego w łóżku, zmniejszona aktywność fizyczna związana z bólem i niepełnosprawnością, infekcje i stany zapalne, odwodnienie, palenie papierosów. Z tych powodów należy:

  • wykonywać każdą możliwą formę ruchu dostosowaną do swojej sytuacji zdrowotnej, nawet leżąc w łóżku starać się nie rezygnować z możliwych form aktywności;
  • dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu;
  • jest wysoce prawdopodobne, że lekarz prowadzący włączy państwu leki zmniejszające ryzyko zatorowe (preparaty heparyny drobnocząsteczkowej, pochodne kwasu acetylosalicylowego).
Szczep się!

Chorzy na szpiczaka plazmocytowego i inne nowotwory hematologiczne są narażeni na zwiększone ryzyko zapadania na infekcje, które w ich przypadku mogą mieć bardzo ciężki przebieg. Dlatego bezwzględnie powinni wykonywać szczepienia ochronne: przeciw grypie co roku, pełne szczepienie przeciw infekcji wirusem SarsCoV2, szczepienie przeciw pneumokokom, powtarzane co 4-5 lat.

Przekaż nam 1.5% podatku

Jeśli masz ochotę nam pomóc, możesz przekazać nam 1,5% z podatku.
Przekaż 1.5% podatku

Infolinia 22 105 55 30

(pon. - pt, 17.00 - 19.00)