Ostatnia aktualizacja: 19 lipca 2024
Jak dostać właściwą diagnozę raka szyjki macicy i jakie badania wykonać?
Jeśli obawiasz się raka szyjki macicy (np. z powodu zakażenia HPV) lub odczuwasz objawy, które mogą być związane z rakiem jajnika, powinnaś poddać się niezbędnym badaniom, które pozwolą wykluczyć chorobę lub rozpocząć leczenie. W tym celu należy udać się do ginekologa lub ginekologa-onkologa.
Prawidłowa diagnostyka histopatologiczna oraz obrazowa jest kluczowa do ustalenia stopnia zaawansowania choroby oraz zastosowania optymalnego leczenia.
Rodzaj wykonywanych badań może się różnić w zależności od sytuacji: obecności objawów choroby lub ich braku, jakości pobranego materiału histopatologicznego czy planowanego leczenia onkologicznego.
Udaj się do specjalisty
Nie potrzebujesz skierowania do poradni ginekologii onkologicznej, aby umówić się na wizytę. Aby lekarz mógł postawić właściwą diagnozę, wykona następujące badania:
Cytologia
Polega na pobraniu komórek za pomocą specjalnej szczoteczki oraz umieszczeniu ich na specjalnie przygotowanym szkiełku, które następnie jest oglądane przez histopatologa. W przypadku raka gruczołowego ta metoda ma mniejszą skuteczność jako badanie przesiewowe, ponieważ rak gruczołowy in situ zajmuje obszar trudno dostępny w badaniu cytologicznym – kanał szyjki macicy. Jeśli otrzymany wynik jest nieprawidłowy należy podjąć dalszą diagnostykę w zależności od stwierdzonych nieprawidłowości. W przypadku prawidłowego wyniku specjalista powinien rozważyć, czy ilość materiału z kanału szyjki i nabłonka strefy przejściowej jest wystarczająca do oceny potencjalnych zmian. Jeśli tak, można wrócić na kolejne badanie w terminie cyklu badań przesiewowych. W przypadku niewystarczającej ilość materiału do badania u pacjentki w wieku 21-29 można ten niedobór zignorować i zalecić powrót do normalnego cyklu badań przesiewowych. U kobiet starszych (30-64) zaleca się genotypowanie HPV.
Cytologia na podłożu płynnym
Różni się od cytologii tym, że zamiast wykonania rozmazu komórek pobranych za pomocą szczoteczki na szkiełku, zawiesza się je w specjalnym podłożu, które zabezpiecza przed uszkodzeniem komórek. Jej przewaga polega na tym, że pozwala na wykonanie badań w kierunku wirusa HPV. To metoda nierefundowana w Polsce.
Zbieraj i przechowuj (w kolejności chronologicznej) wyniki przeprowadzonych badań. W ginekologii jest niezwykle istotne porównywanie kolejnych badań ze sobą.
Jaki nieprawidłowy wynik możesz uzyskać w cytologii?
Pamiętaj, że nieprawidłowy wynik cytologii nie musi oznaczać od razu raka szyjki macicy. W wyniku cytologii mogą zostać wykryte następujące zmiany:
- atypowe komórki nabłonka płaskiego o nieokreślonym znaczeniu (ASC-US) – najczęściej stwierdzany nieprawidłowy wynik rozmazu cytologicznego. W przypadku otrzymania takiego wyniku zaleca się badania na obecność onkogennych szczepów HPV: przy wyniku dodatnim – kolposkopię, a jeśli była niesatysfakcjonująca lub nie stwierdzono zmian na tarczy części pochwowej szyjki macicy, pobranie materiału z kanału szyjki; przy wyniku ujemny – ponowną cytologię i badanie w kierunku HPV za 3 lata;
- zmiany śródnabłonkowe małego stopnia (LSIL, oznacza to, że komórka przestaje wyglądać jak swoja zdrowa wersja, ale można znaleźć jeszcze dużo podobieństw do tej zdrowej) – zaleca się badania na obecność onkogennych szczepów HPV: przy wyniku dodatnim – kolposkopię; przy wyniku ujemnym – zaplanowanie ponownego badania cytologicznego i HPV za 12 miesięcy;
- atypowe komórki nabłonka płaskiego, w przypadku których nie można wykluczyć zmiany śródnabłonkowej dużego stopnia (ASC-H) – zaleca się wykonanie kolposkopii, nie zaleca się wykonywania dodatkowych testów na obecność HPV ani wyłącznej obserwacji;
- zmiany śródnabłonkowe dużego stopnia (HSIL, komórka coraz mniej przypomina siebie sprzed zakażenia, bliżej jej już do wyglądu komórki nowotworowej) – zaleca się usunięcie zmiany przy użyciu pętli elektrycznej o dużej częstotliwości (w skrócie LEEP, nie wykonuje się w ciąży i u kobiet w wieku 21-24) lub badanie kolposkopowe z następową oceną nabłonka kanału szyjki macicy;
- atypowe komórki gruczołowe (AGC), rak gruczołowy In situ (AIS) – zaleca się wykonanie kolposkopii i niezależnie pobranie materiału z kanału szyjki macicy.
Cytologia i co dalej?
Jak pewnie zauważyłaś, w zależności od stwierdzonych zmian lekarz zleca dalsze badania:
Poniżej znajdziesz badania pod kątem raka jajnika, które może zlecić lekarz.
Pamiętaj, że badania dobierane są do indywidualnych potrzeb i sytuacji pacjentki. Nie wszystkie z nich muszą zostać wykonane w każdym przypadku.
Poniżej znajdziesz badania pod kątem raka jajnika, które może zlecić lekarz.
Pamiętaj, że badania dobierane są do indywidualnych potrzeb i sytuacji pacjentki. Nie wszystkie z nich muszą zostać wykonane w każdym przypadku.
Jak łatwo zauważyć, od momentu stwierdzenia nieprawidłowego wyniku cytologii lub zbadania podejrzanej zmiany na szyjce macicy w trakcie badania ginekologicznego do momentu podjęcia odpowiedniego leczenia Twój czas będzie wypełniony rozlicznymi badaniami, konsultacjami, analizą czynników ryzyka czy oczekiwań (co jest szczególnie istotne w planowaniu leczenia oszczędzającego u kobiet planujących potomstwo). Podpowiemy Ci, co zrobić, by jak najlepiej go wykorzystać.
Przed rozpoczęciem leczenia możesz zabezpieczyć płodność!
Po otrzymaniu diagnozy, ale przed rozpoczęciem leczenia, warto porozmawiać z lekarzem o możliwościach zabezpieczenia płodności. Leczenie onkologiczne i sama choroba mają negatywny wpływ na układ rozrodczy, ale nie muszą przekreślać Twoich szans na rodzicielstwo. Więcej informacji na ten temat znajdziesz na stronie: MamRakaChceDziecko.pl i na stronach Ministerstwa Zdrowia.
Potrzebujesz pomocy? Skorzystaj z naszej INFOLINII – tel. 22 105 55 30 od poniedziałku do piątku w godz. 17:00-19:00
W naszej infolinii dla pacjentek i pacjentów onkologicznych oraz ich rodzin pracują osoby z odpowiednim przygotowanym psychologicznym i merytorycznym – pomogą Ci rozwiązać różne problemy. W środy możesz skorzystać z porad interwentki kryzysowej, w czwartki i w piątki – również dietetyczki. Od wtorku do czwartku (w godz. 17:00-20:00) dyżuruje także koordynator onkologiczny.
Jak się przygotować do wizyty u lekarza?
Aby Twoja wizyta u lekarza przebiegła sprawnie, ważne abyś była odpowiednio przygotowana. Ułóż, najlepiej w porządku chronologicznym, całą dostępną dokumentację. Nawet, gdy może Ci się wydawać, że niektóre badania nie są potrzebne, weź je ze sobą. Lekarz zadecyduje, czy weźmie pod uwagę informacje w nich zawarte. Do dokumentacji należą m.in. wypisy ze szpitala, badania laboratoryjne i obrazowe, konsultacje innych lekarzy specjalistów oraz Twoja grupa krwi.
Możesz założyć sobie specjalny segregator, w którym będziesz zbierać wyniki i informacje. Dokumentację najlepiej umieszczać w koszulkach w segregatorze, a każdą koszulkę osobno oznaczyć.
Ważne jest, aby przemyśleć dotychczasowy przebieg choroby, tj., kiedy zaczęły się objawy; co spowodowało, że zgłosiłaś się do specjalisty; choroby onkologiczne występujące w rodzinie. Zbierz także informacje na temat: Twoich innych chorób; leków, które przyjmujesz (w dawkach); przebytych zabiegów operacyjnych.
Pacjentka, która współpracuje z lekarzem, mówi o swoich problemach, zapisuje sobie wcześniej pytania, które ją nurtują – to pacjentka dobrze przygotowana. Wtedy, w trakcie wizyty, jesteśmy w stanie maksymalnie spożytkować czas, który mamy.
Pamiętaj, że możesz pójść na wizytę w towarzystwie bliskiej osoby, która może zapamiętać przekazane przez lekarza informacje i wesprzeć Cię.
Lekarz może założyć Ci kartę Dilo. Jest to karta diagnostyki i leczenia onkologicznego. Wydaje się ją osobie, u której padło podejrzenie nowotworu złośliwego lub przypuszczenia potwierdziła diagnoza i terapia onkologiczna jest już w toku.