Znajdziesz tu ścieżkę pacjenta, która zawiera informacje na temat diagnostyki i leczenia.
Treści, które znajdują się na stronie zostały opracowane zgodnie z najnowszymi obowiązującymi standardami medycznymi. Pamiętaj, jednak że każdy przypadek jest inny, dlatego o wszystko dopytuj swojego lekarza. Trzymamy za Ciebie kciuki!
Ostatnia aktualizacja: 27 czerwca 2025
Czym jest rak pęcherza?
Rak pęcherza moczowego jest nowotworem złośliwym rozwijającym się w błonie wyściełającej wnętrze pęcherza moczowego. Najczęściej występującym typem tego raka jest rak urotelialny (ok. 90%) . Inne rzadsze typy to: rak płaskonabłonkowy, gruczołowy, drobnokomórkowy, sarkomatoidalny.
Niestety częstość występowania tego nowotworu rośnie. W Polsce rocznie odnotowuje się około 7000- 8000 nowych zachorowań. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w roku 2022 w Polsce na raka pęcherza moczowego zachorowało 5154 mężczyzn oraz 1723 kobiety. W tym samym roku odnotowano 2985 zgonów mężczyzn oraz 942 zgonów kobiet z powodu tej choroby.
Rak ten występuje na świecie na dziesiątym miejscu wśród chorób nowotworowych , uwzględniając obie płcie. U mężczyzn występuje jednak około 3-4 razy częściej niż u kobiet. Dotyczy głównie starszych osób. Średni wiek pacjentów, w momencie zdiagnozowania raka pęcherza moczowego to 70 lat.
75% nowo rozpoznanych raków pęcherza moczowego stanowią nowotwory nienaciekające mięśniówki (NIMBC, non- muscle invasive bladder cancer). Pozostałe przypadki dotyczą raków inwazyjnych, naciekających mięśniówkę (MIBC, muscle invasive bladder cancer), które są bardziej agresywne.
Nowotwór ten cechuje się dużym ryzykiem nawrotu po leczeniu, dlatego chorzy powinni być aktywnie nadzorowani.
Objawy raka pęcherza moczowego
Objawy raka pęcherza moczowego mogą być niespecyficzne, co utrudnia wczesne rozpoznanie choroby. Mogą sugerować infekcję dróg moczowych, dlatego początkowo mogą być zlekceważone, a diagnostyka rozpoczęta dopiero przy zaawansowanej chorobie.
Należy zachować czujność, jeśli występują następujące objawy:
- częstomocz
- ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu
- parcie na pęcherz
- bezbolesny krwiomocz (dotyczy 80% pacjentów), któremu mogą towarzyszyć skrzepy krwi (objaw ten może być o różnym nasileniu, stąd mocz może mieć rożne zabarwienie- różowe, czerwone, brunatne). Krwiomocz może mieć charakter nawracający
- bóle w podbrzuszu lub w okolicy lędźwiowej
- zatrzymanie moczu
Koniecznie skonsultuj się z lekarzem, jeśli:
- Pojawia się krew w moczu – nawet jednorazowo
- Zaobserwujesz częste lub bolesne oddawanie moczu, które nie ustępuje mimo leczenia infekcji oraz gdy wynik posiewu moczu jest ujemny
- Zaobserwujesz niepokojące bóle w okolicy podbrzusza lub okolicy lędźwiowej kręgosłupa
- Zmagasz się z nawracającymi zakażeniami układu moczowego
Do jakiego specjalisty się udać?
Jeśli zauważysz opisane powyżej objawy, zgłoś się do lekarza rodzinnego. Lekarz ten może wykonać wstępną diagnostykę i zlecić podstawowe badania. Jeśli badania wykażą nieprawidłowości – skieruje do urologa.
Lekarz rodzinny przeprowadzi wywiad oraz badanie przedmiotowe i na tej podstawie może zlecić:
Na podstawie: krwi w moczu bez cech infekcji, nieprawidłowego wyniku badania cytologii moczu, zmiany opisanej w USG (np. guz pęcherza, pogrubiała ściana pęcherza moczowego), zmiany w pęcherzu moczowym opisanej w innych badaniach obrazowych, np. tomografii komputerowej, która była wykonywana z innego powodu, a przypadkowo wykryto nieprawidłowości w pęcherzu moczowym lekarz może podejrzewać nowotwór złośliwy. Wówczas zarówno lekarz rodzinny lub specjalista może wystawić Ci Kartę DiLO (Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego), która umożliwia szybszą diagnostykę i szybkie leczenie onkologiczne.
- Jeśli zaobserwujesz niepokojące objawy, zgłoś się do lekarza rodzinnego, który zleci badania podstawowe (badanie ogólne moczu, posiew moczu, badania laboratoryjne oraz USG układu moczowego).
- Jeśli wynik jest nieprawidłowy – lekarz skieruje pacjenta do urologa lub wystawi kartę DiLO z wybraniem dalszej diagnostyki w Poradni Urologicznej
- Specjalista urolog zleca dalszą diagnostykę
- W przypadku potwierdzenia choroby nowotworowej – dalszą szybką ścieżkę leczenia onkologicznego umożliwia karta DiLO
- Jeśli wyniki badań podstawowych są prawidłowe, a objawy się utrzymują, wówczas również należy zasięgnąć opinii specjalisty -urologa
- Należy mieć też na uwadze, że rozpoznanie zakażenia układu moczowego nie wyklucza możliwości współistnienia nowotworu.
Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka pęcherza?
Palenie tytoniu:
Jest najważniejszym czynnikiem ryzyka. Narażenie na palenie bierne także wiąże się z wyższym ryzykiem zachorowania na ten nowotwór.
Narażenie na substancje chemiczne
Np. barwniki anilinowe, ropę, gumę, środki czyszczące, arsen, pestycydy. Zwiększone ryzyko zachorowania na raka pęcherza mają: lakiernicy, drukarze, pracownicy przemysłu chemicznego , gumowego, pracownicy w przemyśle tekstylnym, garbarskim, rafineryjnym, transportowym. Do dłuższego kontaktu szkodliwych substancji z pęcherzem moczowym przyczynia się dodatkowo mała ilość przyjmowanych płynów.
Alkoholizm
Picie nawet niewielkiej ilości alkoholu zwiększa ryzyko zachorowania na raka – potwierdzają to naukowcy i badania. Alkohol, podobnie jak palenie mają działanie drażniące i obciążające dla nerek oraz pęcherza moczowego.
Ekspozycja na cytostatyk cyklofosfamid
Cyklofosfamid stosowany jest w leczeniu raka piersi, białaczki, chłoniaka i szpiczaka, ale może być stosowany także w leczeniu innych nowotworów. Jego stosowanie zwiększa ryzyko nowotworów w obrębie pęcherza moczowego.
Przebyta radioterapia miednicy
Do późnych skutków ubocznych powikłań intensywnego leczenia z udziałem radioterapii należy ryzyko powstawania nowotworów wtórnych, w tym raka pęcherza.
Polimorfizm genów NAT2 , GSTM1
To różnice w budowie tych genów, które wpływają na to, jak organizm przetwarza toksyny, leki i inne substancje chemiczne. Są to geny zaangażowane w detoksykację – czyli neutralizację i usuwanie szkodliwych związków z organizmu.
Zespól Lyncha
Zespół Lyncha to dziedziczny rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością. Związany jest z mutacją w jednym z genów, który odpowiada za naprawę uszkodzonego DNA np. MLH1, MSH2, MSH6,PMS2.
Wiek
Ryzyko zachorowania na raka pęcherza rośnie wraz z wiekiem, zwłaszcza po 60. roku życia.
Inne czynniki
Przewlekłe drażnienie pęcherza moczowego – np. kamica – i przewlekłe stany zapalne – przyczyniają się do wzrostu zachorowania głównie na raka płaskonabłonkowego.
Do grupy ryzyka w przypadku raka pęcherza moczowego należą przede wszystkim:
- – wieloletni palacze tytoniu
- – osoby narażone zawodowo na substancje chemiczne
- – osoby po przebytej radioterapii miednicy
- – osoby z nawracającymi zakażeniami układu moczowego
- – osoby z rozpoznanym Zespołem Lyncha
Te osoby powinny podlegać kontroli urologicznej i wykonywać następujące badania:
- – badanie ogólne moczu celem oceny czy nie ma krwinkomoczu – co 12 miesięcy
- – badanie cytologiczne moczu – co 1-2 lata
- – USG układu moczowego – co 12 miesięcy
Zalecana jest również konsultacja urologiczna. Przy nieprawidłowych wynikach badania ogólnego moczu, cytologii lub w przypadku występowania niepokojących objawów może zostać zlecona cystoskopia. Decyzję o częstotliwości powtarzania badania podejmuje lekarz. Wszystkie decyzje powinny być podejmowane indywidualnie w porozumieniu z lekarzem.
Kiedy powinno się badać?
Opisane badania powinieneś/aś wykonywać zazwyczaj po 50. roku życia. Wyjątkiem są osoby z zespołem Lyncha, którym zaleca się wdrożenie badań od 25.-35. roku życia.
Profilaktyka raka pęcherza moczowego
Nie zaleca się rutynowych badań profilaktycznych u osób bez objawów i bez czynników ryzyka. Z uwagi na brak programu screenigowego dotyczącego tego raka prewencja polega głównie na modyfikacji stylu życia, co oznacza:
- rzucenie palenia tytoniu
- przyjmowanie dużej ilości płynów (co zmniejsza stężenie toksyn, wypłukuje toksyny)
- unikanie wstrzymywania moczu
- zmniejszanie narażenia na substancje chemiczne. W pracy stosowanie środków ochrony osobistej (masek, rękawic, odzieży ochronnej).
- stosowanie diety bogatej w antyoksydanty, czyli w owoce i warzywa
- unikanie przewlekłego drażnienia pęcherza moczowego poprzez leczenie kamicy, zakażeń pęcherza moczowego.