Jak wygląda wznowa raka pęcherza?

Wznowa raka pęcherza moczowego oznacza ponowne pojawienie się nowotworu po wcześniejszym, skutecznym leczeniu. Nowotwór ten charakteryzuje się wysokim ryzykiem nawrotów.

Wznowa może wystąpić:

w obrębie pęcherza moczowego – wówczas mówimy o wznowie miejscowej
w regionalnych węzłach chłonnych – wówczas mówimy o wznowie regionalnej
w innych, odległych narządach np. płucach, wątrobie, kościach – wówczas mówimy o wznowie odległej (przerzutowej)

Nawrót może wystąpić w ciągu kilku miesięcy po zakończeniu leczenia, ale także po kilku latach. Ryzyko największe jest w ciągu pierwszych dwóch lat po zakończonej terapii.

Ścieżkę pacjenta przygotowała:

Pracuje na Oddziale Chemioterapii Szpitala Grochowskiego w Warszawie.

lek. med Magdalena Chmielowiec Onkolog kliniczny

Jak rozpoznaje się nawrót raka pęcherza?

W rozpoznaniu nawrotu raka pęcherza moczowego istotne znaczenie ma wywiad lekarski oraz badanie przeprowadzone przez lekarza. Dodatkowo różne badania jak cytologia moczu, cystoskopia oraz badania obrazowe tj. USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny mogą przyczynić się do rozpoznania wznowy i prowadzić do poszerzenia diagnostyki.

Podczas nawrotu choroby objawy mogą być podobne do tych, które występowały przy rozpoznaniu pierwotnym (np. krwiomocz, częstomocz, ból podczas oddawania moczu). W przypadku choroby bardziej zaawansowanej mogą występować objawy ogólne, takie jak spadek masy ciała, osłabienie oraz dolegliwości związane z lokalizacją przerzutów. Wznowa może rozwijać się również bezobjawowo i zostać wykryta wyłącznie podczas kontrolnych badań, dlatego tak bardzo ważne są regularne wizyty kontrolne u urologa lub onkologa.

Jak wygląda leczenie nawrotu raka pęcherza?

Leczenie nawrotu raka pęcherza zależy od:

rodzaju wznowy (miejscowa, regionalna, odległa)
stopnia zaawansowania klinicznego choroby
rodzaju wcześniej zastosowanego leczenia
stopnia sprawności chorego, chorób przewlekłych

Poniżej opisujemy możliwe schematy leczenia:

Wznowa raka nienaciekającego mięśniówkę (NMIBC) Zwiń Rozwiń

Powtórna przezcewkowa resekcja guza pęcherza (re-TURT). W zależności od rodzaju wcześniej stosowanego leczenia, czasu do nawrotu, a także od zaawansowania choroby podejmowane są dalsze decyzje terapeutyczne.
Immunoterapia dopęcherzowa z zastosowaniem BCG – stosowana u chorych z nawrotem NMIBC po chemioterapii dopęcherzowej lub może być stosowana jako powtórny cykl terapii u osób wcześniej leczonych BCG z późnym nawrotem.

TURT wraz z BCG może być rozważany u pacjentów z nawrotem guza nieinwazyjnego (NMIBC) u pacjentów, którzy wcześniej przebyli radioterapię pęcherza moczowego.

Cystektomia radykalna – wskazana jest u pacjentów z wielokrotnymi nawrotami, opornymi na wlewki BCG lub w przypadku progresji do raka naciekającego mięśniówkę (T2).

Wznowa po cystektomii (miejscowa lub regionalna): Zwiń Rozwiń

Leczenie chirurgiczne – w przypadku wznowy miejscowej wskazana jest konsultacja z urologiem celem oceny, czy istnieje możliwość resekcji.
Radioterapia paliatywna (w celu łagodzenia objawów) lub radykalna
Leczenie systemowe I linii (opisane na wcześniejszej stronie) ma zastosowanie w przypadku wznowy niekwalifikującej się do leczenia radykalnego. Stosuje się chemioterapię, immunoterapię, skojarzenie obu metod leczenia oraz nierefundowane w Polsce skojarzenie pembrolizumabu z enfortumabem.

Nawrót odległy (przerzutowy): Zwiń Rozwiń

I linia leczenia systemowego: chemioterapia i immunoterapia – opisana na wcześniejszej stronie o leczeniu.

II linia leczenia systemowego:

chemioterapia – np. taksoidy (paklitaksel, docetaksel), winflunina (aktualnie niedostępna w ramach refundacji NFZ).
immunoterapia systemowa – np. atezolizumab, pembrolizumab. Leki te zarejestrowane są w leczeniu raka pęcherza moczowego po niepowodzeniu chemioterapii opartej na pochodnej platyny lub u chorych z przeciwwskazaniami do jej stosowania. Jest to leczenie z wyboru po niepowodzeniu chemioterapii. Od 01 lipca 2025 pembrolizumab jest dostępny w ramach refundowanego leczenia NFZ w drugiej linii.

Nowe terapie w II-III linii:

enfortumab wedotyny – stosowany u pacjentów po wcześniejszej chemioterapii opartej o pochodną platyny oraz po immunoterapii (inhibitor receptora PD-1 lub PD-L1). Leczenie to jest dostępne w ramach programu lekowego B.141.
erdafitynib – lek dostępny od 01 lipca 2025 w ramach leczenia refundowanego. Ma zastosowanie u pacjentów w II lub III linii leczenia, ze zmianami genetycznymi FGFR 3, u których nastąpiła progresja choroby po immunoterapii (po inhibitorze PD-1 lub PD-L1). Przed zastosowaniem leku konieczne jest wykonanie badania genetycznego. Lek podawany jest doustnie.

Leczenie objawowe Zwiń Rozwiń

W przypadku pacjentów w złym stanie ogólnym stosuje się leczenie objawowe, wspomagające, ukierunkowane na poprawę jakości życia.

Czym różnią się linie leczenia?

W I linii leczenia stosuje się zwykle schemat chemioterapii oparty o pochodną platyny, np. cisplatynę z gemcytabiną lub inne schematy oparte o platynę, szczególnie u pacjentów w dobrym stanie sprawności.
W przypadku nawrotu, szczególnie po wcześniejszej chemioterapii, dobór leczenia zależy od odpowiedzi na wcześniejsze leczenie, czasu do nawrotu oraz możliwości zastosowania immunoterapii. Ważne także są możliwości refundacji leczenia.

Należy podkreślić, że w zaleceniach np. NCCN preferowanym schematem leczenia w I linii jest skojarzenie pembrolizumabu wraz z enfortumabem wedotyny- schemat ten nie jest refundowany w Polsce.

Ważne!

Nawrót może wystąpić w ciągu kilku miesięcy po zakończeniu leczenia, ale także po kilku latach. Wykryty wcześnie i ograniczony do pęcherza moczowego może być leczony radykalnie i lepiej rokuje.

Rokowanie w przypadku wznowy raka pęcherza

Należy mieć na uwadze, że ryzyko wznowy jest duże i dlatego ważna jest ścisła obserwacja i badania kontrolne. Nawrót choroby wykryty wcześnie i ograniczony do pęcherza moczowego może być leczony radykalnie i lepiej rokuje.

W przypadku wznowy choroby, obejmującej przerzuty do węzłów chłonnych lub narządów odległych rokowanie jest poważniejsze, a leczenie skoncentrowane na wydłużeniu czasu przeżycia i poprawie jakości życia poprzez łagodzenie objawów.

Opieka paliatywna

Ścieżka pacjenta

Wsparcie psychologiczne

Dowiedz się więcej

Wsparcie socjalne

Dowiedz się więcej

Dodatkowe materiały