wprowadzenie

Ostatnia aktualizacja: 8 grudnia 2023

Jak wygląda leczenie chłoniaka Hodgkina?

W przypadku chłoniaka Hodgkina stosowane terapie zawsze mają na celu całkowite wyleczenie (tzw. leczenie radykalne). W dobie współczesnych metod rokowania w tej chorobie są naprawdę dobre.

Współczesna chemioterapia wielolekowa pozwala osiągnąć 80-90% całkowitych wyleczeń, co w porównaniu z innymi procesami nowotworowymi jest wynikiem bardzo wysokim. Nawet mimo początkowego niepowodzenia stosowanej dotychczasowej terapii, celem kolejnych linii jest próba całkowitego wyleczenia.

Niezwykle ważne jest, by w momencie rozpoznania podjąć natychmiastowe leczenie (poza wyjątkowymi sytuacjami chłoniaka nieklasycznego np. w podeszłym wieku i wczesnym stopniu zaawansowania ze względny na inny możliwy przebieg choroby). W pozostałych przypadkach choroba nieleczona doprowadza do szybkiego pogorszenia stanu klinicznego.

Pamiętaj!

W przypadku chłoniaka Hodgkina bardzo ważne jest natychmiastowe podjęcie leczenia. Nieleczoną chorobę w ciągu 5 lat przeżywa jedynie 5 proc. chorych. Tymczasem przypadki całkowitych wyleczeń w wyniku zastosowania nowoczesnych metod terapii sięgają 80-90 proc. Pamiętaj, że nie warto porównywać swojego leczenia z przypadkami innych chorymi, bo żaden pacjent nie jest taki sam!

Ścieżkę pacjenta przygotował

Pracuje na Oddziale Hematologii i Oddziale Chemioterapii Nowotworów w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu

lek.med. Mateusz Kmiecik Specjalista onkologii klinicznej
Podtypy chłoniaka Hodgkina:

CHL – klasyczny chłoniak Hodgkina

Dzielący się na 3 podtypy, z czego najczęściej 80% przypadków ma postać stwardnienia guzkowego (NS, ang. nodular sclerosis), stwierdzanego głównie u młodych osób oraz dorosłych. Choroba zajmuje przede wszystkim węzły chłonne szyjne, nadobojczykowe oraz śródpiersiowe;
CHL może być również: mieszanokomórkowy (MC, ang. mixed-cellularity) w 15-20% przypadków, częściej spotykany u dzieci oraz osób starszych, choroba jest częściej stwierdzana w zaawansowanym stadium; bogaty w limfocyty (LR, ang. lymphocyte rich) – 5% przypadków, morfologicznie przypomina postać NLPHL; ubogi w limfocyty (LD, ang. lymphocyte-depleted) – <1% przypadków, często przebiega z objawami ogólnymi oraz rzadko zajmuje obwodowe węzły chłonne.

NLPHL – nieklasyczny chłoniak Hodgkina

Guzkowy z przewagą limfocytów – podtyp guzkowy z przewagą limfocytów, stanowi ok. 5% przypadków. Jego przebieg może być bardziej powolny (przez wiele lat bez klinicznej progresji, wznowy choroby) i znacznie lepiej poddawać się leczeniu.

Klasyfikacja zaawansowania chłoniaka Hodgkina

Twoje leczenie zależeć będzie m.in. od stadium zaawansowania klinicznego Twojej choroby. W przypadku chłoniaka Hodgkina stosuje się zmodyfikowaną w Lugano skalę z Ann Arbor. W przypadku chłoniaka Hodgkina coraz większe znaczenie dla rokowania ma nie tylko wyjściowy stopień zaawansowania choroby, ale stopień wrażliwości choroby na leczenie.

Stopnie zaawansowania chłoniaka Hodgkina wg klasyfikacji z Lugano:

I/IE– zajęcie jednej grupy węzłów czy struktury limfatycznej (tj. sledziony, grasicy, pierścienia Waldeyera) lub jednego narządu pozawęzłowego (IE)
II/IIE – zajęcie dwu lub więcej grup węzłów chłonnych po tej samej stronie przepony lub umiejscowione zajęcie narządu pozalimfatycznego i jednej lub więcej grupy węzłów chłonnych po tej samej stronie przepony (IIE)
IBI/IIIE – zajęcie grup węzłów lub narządów chłonnych po obu stronach przepony (III) z zajęciem śledziony lub bez, czemu towarzyszyć może zajęcie jednego narządu pozalimfatycznego (IIIE)
IV– rozsiane zajęcie kilku narządów pozalimfatycznych, z lub bez zajęcia węzłów i narządów chłonnych

Ponadto do każdego z wymienionych stopni dodaje się literkę B, jeśli występują objawy ogólne (poty nocne, gorączki i/lub spadek masy ciała) lub literkę A, jeśli objawy te nie występują.

Pamiętaj!

Aby zwiększyć bezpieczeństwo podawania leków cytotoksycznych i zmniejszyć ryzyko wynaczynień (przypadkowe przedostanie się leku poza naczynie żylne do tkanek otaczających lub bezpośrednie nacieczenie tkanek. Może prowadzić do stanów zapalnych, owrzodzeń, a nawet martwicy) w niektórych ośrodkach onkologicznych proponuje się pacjentom założeniu portu naczyniowego dla potrzeb chemioterapii. Warto zapytać o to lekarza prowadzącego.

Jak może wyglądać leczenie chłoniaka Hodgkina?

Poniżej znajdziesz informacje dotyczące sposobów leczenia Twojej choroby. Podstawowym sposobem leczenia chłoniaka Hodgkina jest leczenie systemowe – tzw. chemioterapia.

Chemioterapia Zwiń Rozwiń

Polega na dożylnym podaniu leków cytotoksycznych.

Od momentu rozpoznania choroby stosuje się schematy wielolekowe – najczęściej stosowanymi są ABVD oraz BEACOPP. Nazwy schematów leczenia biorą swoją nazwę od nazw leków wchodzących w skład danego schematu. ABVD to doksorubicyna, bleomycyna, winblastyna i dakarbazyna, a BEACOPP to: bleomycyna, etopozyd, doksorubicyna, cyklofosfamid, winkrystyna, prokarbazyna, prednizon. Powyższe schematy podawane są cyklicznie w odpowiednich ostępach czasowych.

Ostępy czasowe pozwalają na regenerację organizmu pacjenta po podaniu leków, jak również wynikają z farmakokinetyki i mechanizmu działania leku na komórkę nowotworową. Przestrzeganie czasu i rytmu leczenia wpływa na efektywność leczenia choroby nowotworowej.

Leczenie chorych wg. protokołu ABVD wymaga oceny wczesnej odpowiedzi (po 2. cyklu chemioterapii) za pomocą badania PET/TK. Aby taka ocena była miarodajna, badanie PET/ TK należy wykonać na 1–3 dni przed podaniem 3. cyklu ABVD.

.

Radioterapia Zwiń Rozwiń

W przypadku chłoniaka Hodgkina stosowana jest często jako element uzupełniający (konsolidujący) do wcześniej stosowanej chemioterapii. Polega na wykorzystaniu promieniowania jonizującego, które ma na celu niszczenie komórek nowotworowych.

Decyzja o potrzebie zastosowania radioterapii podejmowana jest w zależności od stopnia wyjściowego zaawansowania, wielkości wyjściowych zmian czy odpowiedzi na stosowane leczenie systemowe.

Leczenie wspomagające Zwiń Rozwiń

Oprócz leczenia przyczynowego konieczne jest włączenie leczenia wspomagającego. Ma ono na celu poprawę jakości życia z chorobą rozrostową, a także łagodzić jej negatywne skutki a także skutki jej leczenia.

W szeroko rozumianym leczeniu wspomagającym (objawowym), stosowane są np. leki p/wymiotne, leki p/bólowe, leki osłonowe na śluzówki jamy ustnej i przewodu pokarmowego, leki p/obrzękowe. W leczeniu p/bólowym poza leczeniem farmakologicznym można zastosować w niektórych sytuacjach radioterapię o działaniu p/bólowym lub w celu zmniejszenia ucisku na struktury narządowe, jak na przykład w zespole żyły próżnej górnej. To także wsparcie pacjenta przetoczeniami preparatów krwi w sytuacji klinicznie istotnej niedokrwistości czy małopłytkowości oraz profilaktyka infekcji (szczepienia – więcej dowiesz się tutaj).

Badania kliniczne Zwiń Rozwiń

Nawet w pierwszej linii leczenia warto rozważyć udział w badaniu klinicznym, które daje szansę na skorzystanie z nowoczesnych terapii, niedostępnych w ramach programów lekowych NFZ. Przedmiotem badań klinicznych jest m.in. możliwość ograniczenia leczenia do samej chemioterapii u chorych z negatywną wczesną oceną PET.

Potrzebujesz pomocy? Skorzystaj z naszej INFOLINII – tel. 22 105 55 30

W naszej infolinii dla pacjentek i pacjentów onkologicznych oraz ich rodzin, pracują osoby z odpowiednim przygotowanym psychologicznym i merytorycznym – pomogą Ci rozwiązać różne problemy. W środy możesz skorzystać z porad coacha kryzysowego, we czwartki i w piątki – również dietetyczki. Dzwoń od poniedziałku do piątku w godz. 17:00 – 19:00, tel. 22 105 55 30

Schematy postępowania – klasyczny chłoniak Hodgkina

To, w jaki sposób będziesz leczona/ny, zależy nie tylko od stopnia zaawansowania choroby, ale również od tzw. czynników ryzyka. Różne grupy badawcze definiują je odmiennie i zaliczają do nich np. wiek, stężenie albumin czy hemoglobiny w surowicy. Na ogół pacjenci z rozpoznaniem choroby niezaawansowanej (stadium I, II) mają najmniejsze ryzyko nawrotu i niepowodzenia leczenia, wymagają też najczęściej mniej intensywnej chemioterapii. Oto, jak może wyglądać leczenie w zależności od stadium choroby:

Leczenie we wczesnym stadium Zwiń Rozwiń

Dotyczy najczęściej pacjentów ze stadium zaawansowania I-II. Standardem leczenia w tej grupie są dwa kursy chemioterapii ABVD, po których stosuje się radioterapię na pierwotnie zajęte węzły chłonne.

Leczenie w stadium wczesnym z czynnikami ryzyka Zwiń Rozwiń

Dotyczy na ogół pacjentów ze stadium zaawansowania I-II, ale z dodatkowymi czynnikami ryzyka, jak np. podwyższone OB, wiek powyżej 50 lat, bardzo duża zmiana węzłowa w klatce piersiowej, pozawęzłowa lokalizacja choroby. W takich przypadkach stosuje się 4 kursy chemioterapii  ABVD lub 2 kursy eskalowanej BEACOPP z 2 kursami ABVD plus radioterapię (po zakończeniu chemioterapii) na pierwotnie zajęte węzły chłonne. 

Leczenie w stadium zaawansowanym Zwiń Rozwiń

Dotyczy pacjentów w stadiach choroby III i IV oraz pacjentów ze stadium II z poważnymi czynnikami ryzyka. W takich przypadkach najczęściej stosuje się 6 do 8 kursów ABVD lub 6-8 kursów eskalowanych BEACOPP (to leczenie bardziej toksyczne i wiąże się ze znacznie większą ilością działań niepożądanych). Na decyzję o wyborze schematu wpływa m.in. ogólny stan pacjenta.  

Postępowanie w tym przypadku choroby (NLPHL) różni się od tego w przypadku klasycznej odmiany (CHL).

Leczenie postaci wczesnej Zwiń Rozwiń

U pacjentów z postacią wczesną tego typu chłoniaka stosuje się radioterapię, można też stosować jedynie obserwację.

Leczenie postaci zaawanasowanej Zwiń Rozwiń

W takich przypadkach NLPHL rozważa się zastosowanie chemioterapii. Oprócz ABVD zaleca się również schemat CHOP21 (cyklofosfamid, doksorubicyna, winkrystyna, prednizon).

Ze względu na obecność antygenu CD20 na komórkach nowotworowych w tej postaci chłoniaka Hodgkina zalecają się czasem chemioterapię w skojarzeniu z immunoterapią przeciwciałem antyCD20 tj. rytuksymabem. Po zakończeniu chemioterpaii zmiany przetrwałe można poddać radioterapii.

Badania kontrolne

Po zakończeniu leczenia pacjenci pozostają najczęściej w regularnych kontrolach poradni hematologicznej czy onkologicznej w zalecanych okresach: w pierwszym okresie co 3 miesiące przez pół roku, potem co 6 miesięcy do 4 lat po leczeniu i raz w roku w kolejnych latach. Oczywiście zalecane wizyty kontrolne u każdego pacjenta mogą być indywidualizowane z zależności od sytuacji klinicznej.

Pamiętaj!

Powyższy opis jest ogólnym opisem – decyzję w każdym przypadku indywidualnie podejmuje lekarz. Lekarz w ramach umowy z NFZ może zastosować leczenie zgodne z programem lekowym: B.77.

Twoje zdanie na temat Centrum Kryzysowego jest dla nas ważne!

Twoja opinia pomoże nam przy tworzeniu treści na Centrum Kryzysowym i rozwijaniu portalu – wyrazisz ją, wypełniając naszą ankietę (kliknij tutaj). Jeśli jesteś zadowolony/zadowolona z korzystania z naszej strony, prosimy: poleć Centrum Kryzysowe dalej!

Gdzie szukać informacji o badaniach klinicznych?

W tej chwili nie ma jednego miejsca zbierającego tego typu informacje. Można ich szukać na stronach internetowych poszczególnych ośrodków. W zakładkach „badania kliniczne” dużych ośrodków onkologicznych można znaleźć informacje, jakie badania są aktualnie realizowane w danej instytucji. Należy pytać o takie informacje także bezpośrednio w swoim ośrodku leczącym. Informacje na temat badań klinicznych możesz znaleźć również na stronach:

https://pacjentwbadaniach.abm.gov.pl/

https://www.clinicaltrialsregister.eu/

https://clinicaltrials.gov/

https://abm.gov.pl/ (badania kliniczne finansowane przez Agencję Badań Medycznych)

Diagnostyka i leczenie są skomplikowanymi kwestiami, na które składa się wiele czynników. W Twojej głowie może pojawić się wiele pytań, dlatego zachęcamy do zapoznania się z dodatkowymi materiałami:

Nowoczesne terapie w hematologii i ich konsekwencje dla układu odporności – webinar z dr n. med. Marcinem Rymko

Pacjenci immunoniekompetentni w hematoonkologii – webinar z prof. Krzysztofem Giannopoulos

Sesja pytań i odpowiedzi dla pacjentów hematologicznych – webinar z prof. dr hab. n. med. Tomaszem Wróblem

O nowoczesnym leczeniu dla pacjentów hematoonkologicznych – webinar z prof. dr hab. n. med. Krzysztofem Jamroziakiem

Co się dzieje w ciele pacjenta podczas leczenia hemaoonkologicznego? – webinar z Prof. Tomaszem Wróblem

Niedobory odporności w leczeniu pacjentów hematoonkologicznych? – webinar z prof. Wiesławem W. Jędrzejczakiem

Odżywianie w hematoonkologii – webinar z dietetyczką Iwoną Sajór

Życie z chorobą hematoonkologiczną okiem psychoonkologa – webinar z psychoonkolożką M.Grzejszczak

Serwis internetowy Fundacji Pokonaj Chłoniaka

„O życiu z rakiem i po raku: Praktyczny poradnik dla każdego” pod red. prof. Krystyny de Walden-Gałuszko

Przekaż nam 1.5% podatku

Jeśli masz ochotę nam pomóc, możesz przekazać nam 1,5% z podatku.
Przekaż 1.5% podatku

Infolinia 22 105 55 30

(pon. - pt, 17.00 - 19.00)